تومور مغزی کودکان توده‌های غیرعادی است که در مغز کودک یا بافت و ساختار اطراف مغز آنها ایجاد می‌شود. تومور مغزی کودکان انواع مختلفی دارد، برخی غیر سرطانی (خوش‌خیم) بوده و برخی نیز ممکن است سرطانی (بدخیم) باشند.
[shortcode-variables slug=”alert”]درمان و احتمال بهبودی به نوع تومور، محل آن در مغز، میزان گستردگی بیماری و سن و سلامت عمومی کودک بستگی دارد. از آنجا که اقدامات و تکنولوژی‌های جدید به سرعت در حال پیشرفت هستند، روش‌های متعددی برای درمان این بیماری وجود دارد. درمان تومور مغزی در کودکان معمولاً بسیار متفاوت از درمان تومور مغزی در بزرگسالان است بنابراین باید به یک متخصص باتجربه و خبره در زمینه نورولوژی و سرطان مراجعه کنید. [shortcode-variables slug=”name”] به عنوان یک متخصص مغز و اعصاب با تجربه در زمینه جراحی تومور مغزی اطفال می‌تواند به بیماران در این زمینه کمک کند. برای دریافت مشاوره و مراجعه می‌توانید از طریق شماره‌های [shortcode-variables slug=”number”] تماس حاصل فرمایید.[shortcode-variables slug=”alert1″]
انواع مختلف تومور مغزی در کودکان چیست؟
- کارسینوم عروق کوروئید
- کرانیوفارینوژیم
- تومورهای جنینی
- اپندیموما
- گلیوما
- مدولوبلاستوما
- پینبلاستوما
علائم این بیماری در کودکان چیست و به چه عواملی بستگی دارد؟
علائم تومور مغزی در کودکان بسیار متفاوت بوده و به نوع، اندازه، محل و نرخ رشد آن بستگی دارد. برخی علائم و نشانه‌های ابتلا به تومور مغزی ممکن است به راحتی قابل شناسایی نباشند زیرا مشابه علائم بیماری‌های دیگر است. برخی علائم شایع ابتلا به تومور مغزی در کودکان عبارتند از:
- سردردی که ممکن است بیشتر و شدیدتر شود.
- احساس افزایش فشار در سر
- حالت تهوع و استفراغ ناگهانی
- آغاز غیرمنتظره مشکلات بینایی مانند دوبینی
برخی علائم و نشانه‌های احتمالی دیگر به محل تومور بستگی دارند که برخی از آنها عبارتند از:
- نقطه نرم در جمجمه نوزادان
- تشنج به خصوص زمانی که سابقه ابتلا به تشنج وجود نداشته است.
- حرکات غیرعادی چشم‌ها
- لکنت زبان
- اختلالات بلع
- بی‌اشتهایی، یا در کودکان مشکلات تغذیه‌ای
- اختلالات تعادلی
- اختلالات راه رفتن
- ضعف یا بیحسی در دست‌ها و پاها
- ضعف یا افتادگی یک طرف صورت
- گیجی، تحریک‌پذیری
- مشکلات حافظه
- تغییرات شخصیتی یا رفتاری
- مشکلات شنوایی
آیا تومور مغزی کودکان علت مشخصی دارد؟
در بیشتر موارد، علت اصلی ابتلا به تومور مغزی در کودکان ناشناخته است. تومورهای مغزی بچه‌ها معمولاً تومورهای مغزی اولیه هستند، تومورهایی که در مغز یا بافت نزدیک به آن ایجاد می‌شوند. تومورهای اولیه مغزی زمانی که سلول‌های طبیعی در DNA خود خطا (جهش) داشته باشند ایجاد می‌شود. این جهش باعث می‌شود که سلول‌ها رشد کرده و با نرخ بالایی تقسیم شده و زمانی که سلول‌های سالم می‌میرند به زندگی خود ادامه دهند. در نتیجه توده‌ای از سلول‌های غیرعادی ایجاد شده و باعث ایجاد تومور می‌شوند. بسیاری از انواع مختلف تومورهای مغزی که ممکن است سرطانی باشند یا نباشند ممکن است در مغز کودکان ایجاد شوند.
آیا ژنتیک و سابقه خانوادگی در ابتلا به تومور مغزی کودکان مؤثر است؟
در بیشتر موارد کودکان مبتلا به تومورهای اولیه مغزی، علت دقیق ایجاد تومورها مشخص نیست. با این حال، برخی از انواع تومورهای مغزی مانند مدولوبلاستوما یا اپاندیموما در کودکان رایج‌تر هستند. اگرچه این نوع تومورها نادرند، اما سابقه خانوادگی ابتلا به تومورهای مغزی یا وجود سندرمهای ژنتیکی در خانواده می‌تواند احتمال ابتلا به تومورهای مغزی را در کودکان افزایش دهد.
روش‌های تشخیص تومور مغزی در کودکان
اگر کودک شما مشکوک به ابتلا به تومور مغزی باشد ممکن است پزشک آزمایش‌ها و فرایندهای مختلفی برای کمک به تشخیص و تعیین روش‌های درمانی به کار گیرد.
- معاینات مغز و اعصاب: این معاینات شامل بررسی وضعیت بینایی، شنوایی، تعادل، هماهنگی، قدرت و رفلکس‌های کودک می‌شود. مشکلات در برخی قسمت‌ها ممکن است نشان‌دهنده این باشد که بخشی از مغز به دلیل وجود تومور مغزی آسیب دیده است.
- آزمایش‌های تصویری: آزمایش‌های تصویری به تشخیص محل و اندازه تومور مغزی کمک می‌کند. غالباً در این موارد تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام آر آی) انجام می‌شود. این فرایند ممکن است همراه با ام آر آی تخصصی مانند ام آر آی عملکردی یا اسپکتروسکوپی رزونانس مغناطیسی انجام شود. برخی آزمایش‌های دیگر عبارتند از توموگرافی کامپیوتری (سی تی) و توموگرافی انتشار پوزیترون.
- بایوپسی: برداشت قسمتی از بافت برای انجام آزمایش (بایوپسی) ممکن است به عنوان بخشی از عمل جراحی برای برداشت تومور مغزی انجام شود. اگر تومور مغزی دور از دسترس است یا در قسمت‌های حساس مغز قرار دارد ممکن است در عمل‌های جراحی سنگین استفاده از سوزن بایوپسی استروتاکتیک به مغز آسیب برساند. جراح مغز و اعصاب کودکان یک سوراخ کوچک در جمجمه ایجاد کرده و یک سوزن باریک را از طریقان سوراخ وارد سر کرده و قسمتی از بافت را به وسیله آن برمی‌دارد. نمونه بایوپسی در آزمایشگاه آنالیز شده تا نوع سلول‌های آن و میزان پیش‌روندگی آنها مشخص شود.
- تشخیص پزشکی دقیق: علاوه بر آنالیز بایوپسی، بافت تومور ممکن است مورد آزمایش‌های جهش ژنتیکی و پایه مولکولی نیز قرار گیرد. سپس می‌توان دارودرمانی را بر اساس نیازهای بیمار آغاز کرد.
- آزمایش‌هایی برای بررسی میزان گستردگی سرطان: اگر این احتمال وجود داشته باشد که تومور مغزی کودک به دلیل وجود سرطان در قسمت‌های دیگر بدن ایجاد شده باشد ممکن است پزشک دستور انجام آزمایش‌ها و فرایندهای دیگری را برای تشخیص محل شروع سرطان بدهد.
درمان جراحی و غیر جراحی تومور مغزی کودکان
درمان تومور مغزی در کودکان به نوع، اندازه و محل تومور و همچنین سن و سطح سلامت عمومی کودک بستگی دارد.
عمل جراحی
اگر محل تومور در قسمتی باشد که بتوان به آن دسترسی داشته و آن را تحت عمل جراحی قرار داد، جراح مغز و اعصاب کودک تومور را با حداکثر اطمینان برخواهد داشت. در برخی موارد، تومورها کوچک بوده و به راحتی از بافت مغز جدا می‌شوند که در این موارد می‌توان آنها را به طور کامل برداشت. در برخی موارد، تومورها را نمی‌توان از بافت اطراف جدا کرد یا در نزدیکی محل‌های حساس مغز قرار گرفته‌اند که باعث افزایش ریسک انجام عمل‌های جراحی می‌شود. در این گونه موارد، جراح مغز و اعصاب کودکان تا جایی که بتواند تومور را برمی‌دارد. حتی برداشتن بخشی از تومور مغزی می‌تواند باعث کاهش علائم و نشانه‌ها شود. عمل‌های جراحی برای برداشتن تومورهای مغزی بچه‌ها با خطراتی نظیر بروز عفونت و خونریزی همراه است. خطرات احتمالی دیگر به بخشی از مغز که تومور در آن قرار گرفته است بستگی دارد. به عنوان مثال، عمل جراحی روی یک تومور در نزدیکی عصب‌هایی که به چشم‌ها وصل شده‌اند ممکن است با خطر از دست رفتن بینایی همراه باشد.
پرتودرمانی به روش‌های قدیمی
درمان سلول‌های توموری از طریق پرتو درمانی انجام می‌شود که شامل استفاده از پرتوهای پرانرژی مانند اشعه ایکس یا پروتون است. این نوع درمان با استفاده از یک دستگاه خارج از بدن (پرتو درمانی خارجی) یا در برخی موارد نادر، با قرار دادن پرتو در نزدیکی محل تومور مغزی (براکی تراپی) انجام می‌شود. در پرتو درمانی خارجی، ممکن است تنها یک بخش از مغز کودک که تومور در آن قرار دارد، هدف قرار گیرد یا در موارد دیگر، کل مغز تحت تابش قرار گیرد (پرتو درمانی کل مغز). استفاده از پرتو درمانی کل مغز عمدتاً برای درمان سرطانی استفاده می‌شود که از سایر قسمت‌های بدن به سمت مغز پیشرفته باشد.
عوارض جانبی پرتو درمانی به نوع و شدت پرتویی که به کودک تابانده می‌شود بستگی دارد. برخی از عوارض جانبی شایع در طی یا بلافاصله پس از انجام پرتو درمانی شامل خستگی شدید، تحریک موقت پوست سر، ریزش مو و سردرد می‌شود. گاهی اوقات ممکن است حالت تهوع و استفراغ نیز رخ دهد، اما استفاده از داروهای ضد استفراغ می‌تواند در کنترل این علائم مؤثر باشد.
درمان با پرتو پروتونی
این روش درمانی تنها در برخی از مراکز درمانی اصلی در آمریکا اجرا می‌شود. در پرتو درمانی پروتونی، میزان بیشتری از اشعه به تومورهای مغزی تابانده می‌شود و بافت‌های سالم اطراف مغز کمتر در معرض این اشعه قرار می‌گیرند. استفاده از این روش، به نظر می‌رسد عوارض جانبی کوتاه مدت و بلند مدت را کاهش داده و احتمال ایجاد یک سرطان جدید را نیز کاهش می‌دهد. پرتو درمانی پروتونی به‌طور عمده در درمان برخی از انواع تومورهای مغزی در کودکان موثر است، زیرا مغز کودک هنوز در حال رشد است و به شدت حساس و آسیب‌پذیر نسبت به تابش اشعه کم تا متوسط می‌باشد.
رادیوسرجری
در رادیوسرجری استروتاکتیک از پرتوهای چندگانه برای ایجاد فرم بسیار متمرکزی از روش درمانی تابش برای کشتن سلول‌های تومور در قسمت بسیار کوچکی استفاده می‌شود. هر پرتو از تابش قدرت زیادی ندارند اما نقطه‌ای از تومور مغزی که پرتوها به آن تابانده می‌شود میزان زیادی از پرتو را برای کشتن سلول‌های تومور دریافت می‌کند. تکنولوژی‌ها و روش‌های مختلفی در رادیوسرجری برای ارسال تابش درمانی به تومورهای مغزی مانند چاقوی گاما یا شتاب‌دهنده خطی وجود دارد. رادیوسرجری معمولاً به عنوان یک روش درمانی در نظر گرفته می‌شود و در بیشتر موارد، کودکان می‌تواند در همان روزی که تحت درمان قرار گرفته‌اند به منزل مراجعت کنند.
شیمی درمانی
در شیمی درمانی، از داروهایی برای از بین بردن سلول‌های تومور استفاده می‌شود. اگرچه می‌توان این داروها را به صورت خوراکی و قرصی مصرف کرد، اما در کودکان مبتلا به تومور مغزی، این داروها به صورت تزریق وریدی به بیمار تزریق می‌شوند (شیمی درمانی داخل وریدی). داروهای شیمی درمانی متعددی موجود است و استفاده از هر یک از آنها به نوع سرطان وابسته است. عوارض جانبی شیمی درمانی به نوع و مقدار داروهای مصرفی وابسته است. برخی از عوارض جانبی شایع شیمی درمانی شامل تهوع، استفراغ، ریزش موی موقت و کاهش تولید سلول‌های خونی می‌باشد.
دارو درمانی هدفمند
دارو درمانی هدفمند بر ناهنجاری‌های به وجود آمده همراه با سلول‌های سرطانی متمرکز است. با از بین بردن این ناهنجاری‌ها، دارو درمانی هدفمند می‌تواند باعث مرگ سلول‌های سرطانی شود. به عنوان مثال، یک دارودرمانی هدفمند برای درمان یک نوع از سرطان مغز که به آن گلیومای درجه پایین گفته می‌شود بواسیزوماب (آواستین) است. این دارو از طریق ورید وارد بدن بیمار شده و شکل‌گیری عروق خونی جدید را متوقف کرده و خون‌رسانی به تومور را قطع کرده و سلول‌های تومور را می‌کشد. اگر هدف مولکولی در تومور تشخیص داده شود، داروهایی مانند دبرافنیب، ومورافنیب، ترامتینیب، اورولیموس و بسیاری از داروهای دیگر برای درمان تومور مغزی به کار برده می‌شوند. با درک بهتر پایه مولکولی برای شکل‌گیری تومور، آزمایش‌های بالینی متعددی وجود دارد که همراه با دارودرمانی هدفمند انجام می‌شود.
