شکستگی مهره کمر یکی از آسیبهای جدی ستون فقرات است که میتواند بدون هشدار قبلی، زندگی روزمره فرد را کاملاً تحت تأثیر قرار دهد. درد ناگهانی، محدودیت در حرکت و حتی احتمال آسیب به نخاع، تنها بخشی از پیامدهای این شکستگی است. اما آیا همه شکستگیها به جراحی نیاز دارند؟ چه نشانههایی باید جدی گرفته شوند؟ در این مقاله به بررسی علل، علائم، روشهای تشخیص و درمان شکستگی مهره کمر میپردازیم تا با آگاهی بیشتر، بهترین تصمیم را برای درمان بگیرید.
آیا شکستگی مهره های کمر همیشه خطرناک است؟
خیر، شکستگی مهره کمر همیشه خطرناک نیست، اما بیتوجهی به آن میتواند عوارض جدی و حتی جبران ناپذیری به دنبال داشته باشد. برخی شکستگیها، مانند شکستگیهای فشاری خفیف ناشی از پوکی استخوان، ممکن است بدون جراحی و تنها با استراحت، بریس و دارودرمانی بهبود یابند. اما اگر شکستگی باعث ناپایداری ستون فقرات یا فشار بر نخاع شود، میتواند منجر به درد شدید، اختلال در حرکت یا حتی فلج شود.
انواع شکستگی مهره کمر
در ادامه با انواع شکستگی مهره کمر آشنا میشوید. هرکدام از این شکستگیها بسته به شدت آسیب، محل شکستگی و وضعیت عمومی بیمار تفاوتهایی دارند:
شکستگی فشاری
این نوع شکستگی زمانی اتفاق میافتد که قسمت جلویی مهره تحت فشار زیاد قرار گرفته و فرو میریزد. در افراد سالمند یا کسانی که دچار پوکی استخوان هستند دیده میشود. ظاهر مهره در این حالت به صورت له شدگی یا کاهش ارتفاع در بخش جلویی درمیآید و اغلب با درد ناگهانی، کاهش قد و تغییر شکل ستون فقرات همراه است.
شکستگی ترک خورده یا گوهای
در این حالت، قسمت جلویی مهره بیشتر از پشت آن دچار آسیب میشود و شکل مهره به حالت گوهای یا مثلثی تغییر میکند. این نوع شکستگی به صورت تدریجی رخ میدهد و ممکن است در افرادی که بارهای سنگین جابهجا میکنند یا دچار ضعف ساختاری در استخوانها هستند، بیشتر دیده شود. تغییر شکل مهره میتواند در درازمدت منجر به قوز در ناحیه پشت شود.
شکستگی انفجاری
در این نوع آسیب، مهره به طور کامل خرد شده و قطعات شکسته ممکن است به اطراف یا به داخل کانال نخاعی حرکت کنند. بر اثر وارد آمدن ضربه شدید مانند تصادف یا سقوط از ارتفاع ایجاد میشود. به دلیل پراکندگی تکههای استخوانی در این شکستگی، خطر آسیب به نخاع یا اعصاب ستون فقرات بالاست و ممکن است با علائمی مثل بیحسی یا اختلال در حرکت همراه باشد.
شکستگی جابجا شده
در این نوع شکستگی، مهرهها نهتنها دچار شکستگی میشوند، بلکه از موقعیت طبیعی خود نیز خارج میگردند. جابجایی مهره همراه با شکستگی در اثر ضربات شدید مانند تصادف با سرعت بالا یا سقوط از ارتفاع رخ میدهد. این شکستگی از جمله خطرناکترین نوع آسیبهای مهرهای است و با آسیب جدی به نخاع و اعصاب همراه است.
شکستگی استرسی
این شکستگیها به صورت تدریجی و در نتیجه فشارهای مکرر بر ستون فقرات ایجاد میشوند. افرادی که فعالیتهای بدنی سنگین یا ورزشهای حرفهای انجام میدهند، بیشتر در معرض این نوع آسیب هستند. شکستگی استرسی ممکن است در ابتدا با درد خفیف آغاز شود و به مرور شدت پیدا کند، بدون اینکه فرد متوجه آسیب جدی شود.
علائم و نشانههای شکستگی مهره کمر چیست؟
نشانههای شکستگی مهره کمر بسته به شدت آسیب، محل دقیق شکستگی، سن بیمار و وضعیت سلامت عمومی ممکن است متفاوت باشند. در برخی موارد، علائم واضح و فوری هستند، اما گاهی نیز ممکن است تا مدتها خفیف یا پنهان باقی بمانند. در ادامه به مهمترین و رایجترین نشانهها میپردازیم:
درد ناگهانی و شدید در ناحیه کمر
شایعترین علامت شکستگی مهره کمر، درد شدید و ناگهانی در ناحیه آسیب دیده است. این درد ممکن است در حالت استراحت وجود داشته باشد یا هنگام حرکت، ایستادن، نشستن یا خم شدن تشدید شود. درد به صورت متمرکز در محل شکستگی حس میشود و با فشار یا لمس ناحیه بیشتر میشود.
کاهش ارتفاع قد یا قوز پشت
در شکستگیهای فشاری، به خصوص در سالمندان یا بیماران مبتلا به پوکی استخوان، کاهش تدریجی قد و ایجاد قوز در پشت (قوز پیری) میتواند از نشانههای اولیه باشد. این حالت به دلیل فرورفتگی مهرههای جلو و تغییر شکل ستون فقرات ایجاد میشود.
محدودیت حرکتی و خشکی در کمر
افراد مبتلا به شکستگی مهره کمر ممکن است نتوانند به راحتی خم شوند، بچرخند یا حتی راه بروند. محدود شدن دامنه حرکتی در ستون فقرات و خشکی عضلات اطراف ناحیه آسیبدیده از نشانههای رایج است که به دلیل درد و التهاب ایجاد میشود.
بیحسی، گزگز یا ضعف در پاها
در موارد شدیدتر که شکستگی باعث فشار بر نخاع یا ریشههای عصبی شود، بیمار ممکن است دچار بیحسی، مورمور شدن (گزگز) یا ضعف عضلانی در پاها شود. این علائم نشان دهنده درگیری سیستم عصبی و نیاز فوری به بررسی پزشکی هستند.
بیاختیاری ادرار یا مدفوع
اگر شکستگی به نخاع آسیب جدی وارد کرده باشد، ممکن است کنترل مثانه یا روده مختل شود. این وضعیت نشانه هشداردهندهای از آسیب نخاعی است و نیاز به ارزیابی فوری توسط پزشک دارد.
درد منتشرشونده به باسن یا پاها
در برخی از بیماران، به خصوص در شکستگیهایی که بر اعصاب فشار وارد میکنند، درد ممکن است از ناحیه کمر به باسن، ران یا پاها منتشر شود. این نوع درد ممکن است با درد سیاتیکی اشتباه گرفته شود اما منشا آن شکستگی مهره است.
درد مزمن یا ماندگار در صورت عدم درمان به موقع
در صورت عدم درمان مناسب، شکستگی مهره میتواند منجر به دردهای طولانی مدت، اختلال در وضعیت ایستادن، و مشکلات مزمن ستون فقرات شود. گاهی اوقات این دردها به مرور زمان بدتر شده و کیفیت زندگی فرد را به شدت کاهش میدهند.
در صورت تجربه هر یک از این علائم، مخصوصا بعد از زمین خوردن، تصادف یا بلند کردن اجسام سنگین، مراجعه به پزشک ضروری است. تشخیص به موقع میتواند از عوارض جدی جلوگیری کند.
چه عواملی در بروز شکستگی ستون فقرات نقش دارند؟
عوامل متعددی در بروز شکستگی ستون فقرات (مهرههای کمر یا گردن و پشتی) نقش دارند که برخی از آنها به وضعیت جسمی و سبک زندگی فرد مربوط میشوند و برخی دیگر ناشی از حوادث یا بیماریهای زمینهای هستند. در ادامه، مهمترین این عوامل را بررسی میکنیم:
پوکی استخوان (استئوپروز)
مهمترین عامل شکستگیهای فشاری ستون فقرات، مخصوصا در سالمندان، پوکی استخوان است. در این بیماری، تراکم استخوان کاهش مییابد و استخوانها شکننده و مستعد شکستگی حتی با فشارهای جزئی یا زمین خوردن ساده میشوند.
ضربههای شدید (ترومای مستقیم)
تصادفات رانندگی، سقوط از ارتفاع، ضربه به کمر در حین ورزش یا حوادث شغلی میتوانند باعث شکستگی مهرهها شوند. شدت ضربه و زاویه برخورد نقش زیادی در نوع و میزان آسیب دارند.
بلند کردن اجسام سنگین بهصورت نادرست
بلند کردن اشیای سنگین بدون استفاده از تکنیک صحیح، میتواند فشار زیادی به مهرههای کمری وارد کند. در مواردی که عضلات پشتی ضعیف هستند، این فشار ممکن است منجر به ترک یا شکستگی شود.
بیماریهای متابولیک یا التهابی استخوان
برخی بیماریها مانند سرطان استخوان، میلوم مولتیپل، آرتریت روماتوئید یا بیماری پاژه میتوانند ساختار استخوان را تخریب کرده و آن را در برابر شکستگی آسیبپذیر کنند.
سن بالا
با افزایش سن، استحکام استخوانها کاهش مییابد. افراد بالای ۵۰ سال، به خصوص زنان پس از یائسگی، بیشتر در معرض خطر شکستگی ستون فقرات قرار دارند.
چاقی یا اضافه وزن شدید
وزن بالا، به خصوص در ناحیه شکم، فشار مداومی به ستون فقرات وارد میکند که ممکن است در طول زمان باعث فرسایش و شکستگی مهرهها شود، بهخصوص اگر همراه با ضعف عضلات کمر باشد.
سبک زندگی کمتحرک و ضعف عضلانی
فقدان فعالیت بدنی منظم، ضعف عضلات پشتی و مرکزی بدن (core)، و وضعیتهای نشستن نادرست، میتوانند به تدریج ساختار ستون فقرات را ضعیف کرده و احتمال شکستگی را افزایش دهند.
مصرف طولانیمدت داروهای کورتونی
داروهای حاوی کورتون (کورتیکواستروئیدها) در صورتی که بهمدت طولانی مصرف شوند، تراکم استخوان را کاهش میدهند و خطر شکستگیهای فشاری مهره را بالا میبرند.
نقصهای مادرزادی یا انحرافات ساختاری ستون فقرات
برخی افراد با مشکلات مادرزادی مانند اسکولیوز یا کیفوز شدید به دنیا میآیند که میتواند مهرهها را در برابر فشار و ضربه آسیبپذیرتر کند.
روشهای تشخص شکستگی مهره کمر
روشهای تشخیص شکستگی مهره کمر شامل مجموعهای از معاینات بالینی و تصویربرداریهای دقیق است که به پزشک کمک میکند تا نوع، شدت و محل دقیق آسیب را شناسایی کند. در ادامه، مهمترین روشهای تشخیصی این نوع آسیب را مرور میکنیم:
بررسیهای عصبی
برای ارزیابی دقیقتر نوع و شدت آسیب، پزشک ابتدا تستهای عصبی را انجام میدهد. این بررسیها به تشخیص اختلال در عملکرد مغز و اعصاب نخاعی کمک میکنند. در این مرحله، قدرت حرکت اندامها، توانایی راه رفتن و واکنشهای عصبی بیمار بهطور کامل بررسی میشود تا مشخص شود که آیا نخاع یا رشتههای عصبی آسیب دیدهاند یا نه.
تصویربرداریهای تشخیصی
با توجه به شرایط حادثه و علائم بیمار، پزشک از روشهای مختلف تصویربرداری استفاده میکند تا میزان و محل دقیق شکستگی مهرهها را شناسایی کند. این تصاویر نقش مهمی در انتخاب روش درمان دارند. در ادامه به مهمترین روشهای تصویربرداری اشاره میکنیم:
MRI (تصویربرداری با تشدید مغناطیسی)
در این روش از میدانهای مغناطیسی قوی برای تولید تصاویر دقیق از نخاع، اعصاب و بافتهای نرم اطراف مهرهها استفاده میشود. MRI به خصوص برای بررسی آسیبهای عصبی ناشی از شکستگی بسیار موثر است و تصاویر با کیفیتی از نواحی آسیبدیده ارائه میدهد.
سی تی اسکن (CT Scan)
سی تی اسکن با استفاده از اشعه ایکس، تصاویری لایه به لایه از ستون فقرات ایجاد میکند. این تصاویر برای بررسی وضعیت مهرهها، فضای کانال نخاعی و ساختارهای اطراف آن بسیار کاربردی هستند. در موارد خاص، ممکن است پزشک از میلوگرام همراه با سی تی اسکن استفاده کند. در این روش، یک ماده کنتراستزا به فضای اطراف نخاع تزریق میشود تا دید بهتری از وضعیت نخاع و محل ورود قطعات شکسته مهره فراهم گردد.
تصویربرداری با اشعه ایکس (X-ray)
اشعه ایکس یکی از رایجترین روشهای ابتدایی برای بررسی ساختار استخوانهای ستون فقرات است. با این روش میتوان وجود شکستگی، جابهجایی مهره یا تغییر شکل استخوانها را مشاهده کرد. اگرچه X-ray به اندازه MRI یا CT Scan دقیق نیست، اما برای ارزیابی اولیه بسیار مفید است.
سنجش تراکم استخوان
در بیمارانی که مشکوک به پوکی استخوان هستند، انجام تست تراکم استخوان توصیه میشود. این آزمایش میزان تراکم استخوانها را اندازهگیری کرده و مشخص میکند که آیا کاهش استحکام استخوان عامل اصلی شکستگی مهرهها بوده یا خیر. تشخیص زودهنگام پوکی استخوان به پیشگیری از شکستگیهای بعدی کمک میکند.
روش های درمان شکستگی مهره کمر
روشهای درمان شکستگی مهره کمر بسته به شدت آسیب، نوع شکستگی، سن بیمار، وضعیت سلامت عمومی و میزان درگیری نخاع متفاوت است. در برخی موارد درمان به صورت محافظه کارانه انجام میشود و در موارد دیگر، به مداخله جراحی نیاز است. در ادامه، مهمترین روشهای درمانی این آسیب را مرور میکنیم:
استراحت و محدودیت فعالیت
در مواردی که شکستگی خفیف و پایدار باشد (مانند شکستگیهای فشاری بدون آسیب به نخاع)، استراحت، کاهش فعالیتهای بدنی و پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین اولین اقدام درمانی است. این استراحت به بدن فرصت میدهد تا به طور طبیعی روند ترمیم را آغاز کند.
استفاده از بریس یا کمربند طبی
برای تثبیت ستون فقرات و جلوگیری از حرکت مهرههای آسیب دیده، پزشک ممکن است استفاده از بریس مخصوص کمر یا کمربند طبی را توصیه کند. این وسایل با کاهش فشار روی مهرهها، به بهبود شکستگی کمک میکنند و از بدتر شدن وضعیت جلوگیری مینمایند.
دارودرمانی
داروهای ضد درد و ضدالتهاب برای کاهش درد و کنترل التهاب اطراف محل آسیب تجویز میشوند. در بیماران مبتلا به پوکی استخوان، ممکن است داروهای تقویت کننده استخوان نیز تجویز شود تا از شکستگیهای آینده پیشگیری شود.
فیزیوتراپی و توانبخشی
پس از کاهش درد حاد و تثبیت وضعیت مهرهها، جلسات فیزیوتراپی با هدف تقویت عضلات پشتی، بهبود انعطاف پذیری و بازگشت به عملکرد طبیعی آغاز میشود. توانبخشی نقش بسیار مهمی در جلوگیری از خشکی مفاصل و بازسازی قدرت حرکتی دارد.
جراحی ورتبروپلاستی
جراحی ورتبروپلاستی یکی از روشهای کمتهاجمی درمان شکستگی مهره کمر است که برای شکستگیهای فشاری ناشی از پوکی استخوان یا آسیبهای خفیف استفاده میشود. در این روش، پزشک با کمک تصویربرداری دقیق (فلوروسکوپی یا سیتیاسکن) یک سوزن نازک را وارد مهره شکسته میکند و سپس سیمان استخوانی مخصوصی را به داخل مهره تزریق مینماید. این سیمان به سرعت سفت شده و مهره را تثبیت میکند، باعث کاهش درد شدید و جلوگیری از فروپاشی بیشتر مهره میشود.
ورتبروپلاستی به دلیل کمتهاجمی بودن، نیاز به بیهوشی عمومی ندارد و بیمار پس از چند ساعت میتواند به خانه بازگردد. این روش به خصوص برای بیمارانی که به دلایل مختلف نمیتوانند جراحی باز انجام دهند، گزینه مناسبی است. همچنین با تثبیت مهره، خطر ایجاد تغییر شکل ستون فقرات و قوز پشت کاهش مییابد.
جراحی کیفوپلاستی
جراحی کیفوپلاستی یک روش کمتهاجمی و موثر برای درمان شکستگی مهرههای کمر بهخصوص شکستگیهای فشاری است که اغلب در بیماران مبتلا به پوکی استخوان رخ میدهد. این تکنیک شباهت زیادی به ورتبروپلاستی دارد، اما تفاوت اصلی آن در استفاده از یک بادکنک کوچک است که ابتدا داخل مهره شکسته وارد میشود و سپس باد میشود تا فضای داخلی مهره باز شود و شکل طبیعی آن تا حدی بازیابی شود. بعد از ایجاد این فضا، سیمان استخوانی به داخل مهره تزریق میشود.
هدف کیفوپلاستی علاوه بر تثبیت مهره شکسته و کاهش درد، بازگرداندن ارتفاع مهره و اصلاح تغییر شکل ستون فقرات است. این روش باعث میشود که فشار روی نخاع و اعصاب کاهش یافته و فرم ستون فقرات تا حد امکان حفظ شود. جراحی کیفوپلاستی تحت بیحسی موضعی یا بیهوشی سبک انجام میشود و به دلیل کمتهاجمی بودن، دوره بهبودی کوتاهتری نسبت به جراحیهای باز دارد.
جراحی ستون فقرات
در شکستگیهای شدید، ناپایدار یا مواردی که قطعات شکسته به نخاع فشار وارد کردهاند، جراحی ضروری است. در این روش، مهرهها تثبیت میشوند، فشار از روی نخاع برداشته میشود و ساختار طبیعی ستون فقرات ترمیم میگردد. جراحی ممکن است شامل استفاده از پیچ، میله یا قفسهای فلزی باشد.
جراحی کاهش فشار (دکمپرشن)
عمل کاهش فشار به منظور رفع فشاری است که بر روی اعصاب نخاعی یا ریشههای عصبی وارد میشود. این عمل شامل حذف بخشی از استخوان یا بافتهای اطراف است که باعث تنگی کانال نخاع یا فشار بر عصب شدهاند. اگرچه این جراحی بیشتر برای مشکلاتی مانند بیرون زدگی دیسک یا تنگی کانال نخاع کاربرد دارد، در برخی موارد خاص شکستگی مهرهها نیز ممکن است باعث فشار قطعات شکسته بر روی اعصاب شود. در چنین شرایطی، جراحی کاهش فشار بهعنوان بخشی از روند درمان، همراه با روشهای تثبیت مهره مثل ورتبروپلاستی، کیفوپلاستی یا فیوژن انجام میشود. رایجترین روشهای کاهش فشار شامل برداشتن بخشی از لامینا (لامینکتومی) یا حذف دیسک آسیب دیده (دیسککتومی) است که به کاهش فشار و بهبود علائم عصبی کمک میکند.
جراحی فیوژن (همجوشی ستون فقرات)
جراحی فیوژن، روشی است که در آن دو یا چند مهره ستون فقرات به طور دائمی به هم متصل میشوند تا ناحیه آسیب دیده پایدار شود. این جراحی در شکستگی مهره کمر که باعث ناپایداری ستون فقرات، تغییر شکل مهرهها یا درد مزمن شدهاند، انجام میشود و هدف اصلی آن تثبیت ساختار ستون فقرات است. در این عمل، قطعهای استخوانی به نام گرافت بین مهرهها قرار میگیرد که ممکن است از خود بیمار، اهداکننده یا مواد مصنوعی تأمین شده باشد. این گرافت باعث جوش خوردن مهرهها به یکدیگر میشود. همچنین، در بسیاری موارد، از ایمپلنتهای فلزی مانند پیچ و میله برای نگه داشتن مهرهها در جای خود استفاده میشود تا از جابهجایی جلوگیری کند.
چند نمونه از جراحی شکستگی مهره توسط دکتر مرادی
عمل جراحی بیمار با شکستگی شدید مهره های کمری در یک جلسه و از طریق پشت و بدون باز کردن شکم و تعبیه مهره مصنوعی
هزینه درمان شکستگی مهره کمر
هزینه درمان شکستگی مهره کمر بسته به نوع و شدت آسیب بسیار متفاوت است. شکستگیهای ساده که با روشهای غیرجراحی مانند استراحت، دارودرمانی و فیزیوتراپی درمان میشوند، هزینه کمتری دارند. اما در موارد پیچیدهتر که نیاز به جراحی، روشهای کمتهاجمی مانند ورتبروپلاستی یا کیفوپلاستی و بستری در بیمارستانهای مجهز دارند، هزینهها به طور قابل توجهی افزایش مییابد. علاوه بر نوع درمان، مدت زمان بستری، مراقبتهای بعد از عمل و استفاده از تجهیزات پیشرفته نیز در تعیین هزینه تاثیرگذار هستند.
همچنین پوشش بیمهای بیمار نقش مهمی در کاهش هزینههای درمان دارد و در مراکز دولتی هزینهها نسبت به بیمارستانهای خصوصی کمتر است. به همین دلیل برای دریافت برآورد دقیقتر هزینه، بهتر است ابتدا با پزشک معالج و مراکز درمانی مشورت شود تا براساس شرایط فردی و نوع شکستگی، بهترین برنامه درمانی و هزینه مربوط به آن مشخص گردد.
شکستگی به همراه دررفتگی مهره کمر
مدت زمان استراحت بعد از جراحی شکستگی مهره کمر
پزشک با توجه به سن بیمار و سطح سلامت او به این نتیجه میرسد که بیمار به چه مدت استراحت در منزل نیاز دارد اما بیمار میتواند طی مدت ۲ تا ۶ ماه مجددا و انجام فعالیتهای جسمانی خود بپردازد. جراحی فیوژن ستون فقرات با عوارض و معایبی نیز همراه است زیرا این روش باعث حذف عملکرد و حرکت طبیعی دو مهره میشود و به این ترتیب سطح حرکت بدن بیمار محدود خواهد شد همچنین فشار زیادی به مهرهای که در نزدیکی محل فیوژن قرار دارد وارد میشود که این امر ریسک بروز شکستگی در آن مهره را افزایش خواهد داد. حتی پس از تکمیل دوران بهبود، بیمار باید به منظور جلوگیری از وارد شدن فشار بیش از حد به ستون فقرات از انجام دادن برخی حرکات خاص و برداشتن اشیای سنگین خودداری کنند.
سوالات متداول درباره شکستگی مهره کمر
عوارض و خطرات جراحی شامل آسیب دیدگی عصب، بروز عفونت، خونریزی و سفتی بافتهای نرم بدن است.
اگر سیگار میکشید حتما سیگار کشیدن را ترک کنید و به طور منظم ورزش کنید تا سرعت بهبود شما پس از جراحی تسریع شود و از مصرف داروهای غیر ضروری و هرگونه داروی گیاهی که باعث تداخل با داروی بیهوشی یا سایر داروها میشوند خودداری کنید و همه سوالات خود را از پزشک بپرسید.
معمولا پزشک از بیمار میخواهد که علاوه بر ۳ تا ۶ هفته فیزیوتراپی حدود ۶ تا ۱۲ هفته پس از جراحی از بریس مخصوص استفاده کند. پس از جراحی کیفوپلاستی پزشک از بیمار میخواهد که هرچه زودتر فعالیتهای روزمره خود را بدون هیچ گونه محدودیتی آغاز کند. معمولا پزشک انجام جلسات توان بخشی و فیزیوتراپی را پس از جراحی تجویز میکند.
سخن پایانی
در نهایت، شکستگی مهره کمر یک آسیب جدی است که نیازمند تشخیص دقیق و درمان به موقع میباشد. آشنایی با انواع شکستگیها و روشهای تشخیصی به شما کمک میکند تا در صورت مواجهه با این مشکل، بهترین تصمیم را برای حفظ سلامت ستون فقرات خود بگیرید. روشهای درمانی متنوعی از استراحت و دارودرمانی تا جراحیهای پیشرفته مانند کیفوپلاستی و فیوژن وجود دارد که با توجه به شرایط فردی بیمار انتخاب میشوند. مراقبت به موقع و پیگیری درمان باعث کاهش عوارض و بازگشت هرچه سریعتر به زندگی روزمره میشود. اگر علائم شکستگی مهره کمر را تجربه میکنید، حتما با یک پزشک متخصص مشورت کنید و روند درمان را جدی بگیرید. سلامت ستون فقرات، کلید کیفیت زندگی شماست.