کیفوپلاستی چیست و چگونه انجام می‌شود؟

کیفوپلاستی، یک روش کم تهاجمی است که برای درمان شکستگی‌های مهره‌ای ناشی از ضربه و سایر علل به کار می‌رود. این شکستگی‌ها می‌توانند ناشی از نفوذ تومور در مهره‌ها یا بیماری‌های متابولیک استخوان، مانند پوکی استخوان باشند. یکی از مشکلات رایجی که بسیاری از افراد مسن با آن مواجه هستند، پوکی استخوان است. در این حالت، استخوان‌ها ترد و شکننده می‌شوند و همواره در معرض خطر شکستگی قرار دارند. این وضعیت فشار زیادی بر سایر اعضای بدن مانند سیستم گوارشی و ریه‌ها وارد کرده و عملکرد آن‌ها را مختل می‌کند.

کیفوپلاستی چیست؟

کیفوپلاستی یک تکنیک کم‌تهاجمی پیشرفته است که نسبت به ورتبروپلاستی دارای مزایای بیشتری می‌باشد. این مزایا شامل کاهش خطر نشت سیمان، ترمیم بهتر، افزایش ارتفاع مهره‌ها و بهبود بیومکانیک ستون فقرات می‌شود. در این روش، یک بالون قابل اتساع از طریق سوزن وارد مهره شده و با ایجاد حفره‌ای در مرکز آن، ارتفاع مهره را افزایش می‌دهد. با اتساع بالون، ارتفاع مهره به حالت قبل از شکستگی برمی‌گردد.

پس از این مرحله، سیمان با فشار کنترل‌ شده و کمتر از ورتبروپلاستی به داخل حفره تزریق می‌شود. این روش نه تنها به فیکس کردن شکستگی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند ارتفاع و قطر مهره و زاویه کج شدن آن را جبران کند، به طوری که انتقال وزن بین مهره‌ها به درستی انجام شود. سیمان پلی‌متیل‌متاکریلات مورد استفاده در کیفوپلاستی دارای ویسکوزیته بالاتری نسبت به ورتبروپلاستی است، زیرا به داخل حفره‌ی از پیش تشکیل‌شده هدایت می‌شود.

کاربردهای کیفوپلاستی

کیفوپلاستی (PKP) برای درمان شکستگی فشاری استئوپروتیک مهره‌ها (OVCFs) استفاده می‌شود و نتایج بالینی رضایت‌بخشی داشته است. با افزایش موارد بالینی و جلسات فالوآپ طولانی‌مدت، عدم امکان بازسازی ارتفاع مهره‌ها روز به روز بیشتر از قبل مورد توجه قرار گرفته است.

مزایا

مزایای کیفوپلاستی با بالون عبارتند از:

• جراحی کمتر طول می‌کشد. این عمل معمولا برای هر قسمتی از ستون فقرات حدود نیم ساعت زمان می‌برد.
• جراحی کیفوپلاستی را می‌توان با بی‌حسی موضعی نیز انجام داد. با این حال، برخی بیماران بسته به وضعیت سلامت کلی و شدت شکستگی ستون فقراتشان ممکن است بیهوشی عمومی لازم داشته باشند.
• بیمار می‌تواند بلافاصله بعد از جراحی راه برود و زندگی عادی خود را داشته باشد.
• جراحی کیفوپلاستی ممکن است در مراکز جراحی سیار (ASC)، بیمارستان یا مراکز جراحی سرپایی ستون فقرات انجام شود.
• اکثر بیماران در همان روزی که عمل کیفوپلاستی انجام می‌دهند، مرخص می‌شوند. ممکن است برخی از بیماران با توجه به برخی شرایط مانند بیماری (مثلاً مشکلات قلبی-عروقی) یک شب در بیمارستان بستری بمانند.

کیفوپلاستی برای چه افرادی مناسب است؟

کیفوپلاستی برای تسکین درد ناشی از شکستگی‌های فشاری (Compression) که به دلیل پوکی استخوان رخ می‌دهند، استفاده می‌شود. پس از یائسگی، تحلیل استخوان در زنان شایع است و بیش از یک‌چهارم زنان بالای 65 سال مستعد شکستگی مهره‌ها به علت استئوپروز هستند. افراد مسن‌تر که از این نوع شکستگی‌ها رنج می‌برند، کمتر تحرک دارند و کاهش فعالیت بدنی منجر به تشدید تحلیل استخوان می‌شود. دوز بالای مسکن‌ها، به ویژه داروهای نارکوتیک، نیز می‌تواند توانایی حرکت را کاهش دهد.

کیفوپلاستی برای بیمارانی که سن بالا و ناتوانی جسمانی آنها اجازه تحمل جراحی باز مهره را نمی‌دهد یا کسانی که استخوان‌های ضعیفی برای جراحی ترمیمی دارند، مناسب است. این روش همچنین می‌تواند برای بیمارانی که به علت تومورهای بدخیم دچار تخریب مهره شده‌اند، مفید باشد. در برخی موارد، کیفوپلاستی در بیماران جوان‌تر که به دلیل استفاده طولانی‌مدت از استروئیدها یا اختلالات متابولیکی دچار پوکی استخوان شده‌اند، نیز استفاده می‌شود.

به طور کلی، کیفوپلاستی زمانی که روش‌های ساده‌تری مانند استراحت، بستن بریس یا مصرف مسکن‌ها به مدت 4 تا 6 هفته مؤثر نبوده و یا حتی منجر به مشکلات دیگری مانند زخم معده شده است، به کار می‌رود. این روش می‌تواند برای بیمارانی که به علت درد شدید نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارند یا به استراحت و مصرف دارو محدود شده‌اند، مفید باشد. بوده است، یا حتی در مواردی که داروها باعث بروز مشکلات دیگری از قبیل زخم معده شده است، بکار می رود. کیفوپلاستی می تواند در بیمارانی که به علت درد شدید نیاز به بستری شدن در بیمارستان را دارند، یا در شرایطی که بیماران به استراحت و دارو محدود می شوند، به کار برده شود.

کیفوپلاستی به چه افرادی توصیه نمی‌شود؟

1) نداشتن درد

2) وجود عفونت پوستی موضعی

3) ابتلا به عفونت‌های ستون فقرات نظیر استئومیلیت، دیسکیت و آبسه اپیدورال

4) بیماران مبتلا به تب یا عفونت‌های سیستمیک باید پیش از عمل ارزیابی و درمان شوند.

5) باید ترومبوسیتوپنی و اختلالات انعقادی پیش از عمل تصحیح شوند.

تشخیص

بیماری که درد ستون فقرات با منشاء تروماتیک یا غیر تروماتیک دارد و درمان‌های محافظه‌کارانه برای وی مؤثر واقع نشده‌اند، باید دقیقا بررسی شود، مخصوصا اگر عوامل خطر ابتلا به پوکی استخوان در بیمار وجود داشته باشند. آزمایشات متداول عبارتند از:

• رادیوگرافی: معمولا اشعه‌ی ایکس اولین آزمایشی است که انجام می‌شود، چون ارزان است. تصاویر اشعه‌ی ایکس لترال از ستون فقرات توراسیک یا لومبار، معمولا می‌تواند شکستگی را نشان دهد و کاهش ارتفاع یا بدشکلی و عدم توازن ستون فقرات را نشان دهد.
• اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT): جزئیات بیشتری از ساختار استخوانی بدن فراهم کرده و می‌تواند کاهش ارتفاع، جابجایی اجزا و مشکلات دیگر ستون فقرات را مشخص کند.
• تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI): این آزمایش گران‌تر از بقیه‌ی آزمایشات است، اما می‌تواند نشان دهد که آیا شکستگی حاد است (ادم استخوان نیز وجود دارد) و سیستم عصبی نیز درگیر شده است یا خیر.
• سینتی‌گرافی استخوان: یک روش تصویربرداری هسته‌ای از استخوان است که برای تشخیص مشکلات استخوان و آسیب‌هایی مانند شکستگی، عفونت و سرطان استفاده می‌شود.

آماده شدن برای کیفوپلاستی

قبل از انجام کیفوپلاستی، معمولا توصیه می‌شود که عادات ناسالم، مانند مصرف الکل یا تنباکو، ترک شده یا کاهش داده شوند. مثلا مصرف تنباکو می‌تواند باعث کاهش احتمال بهبود استخوان بعد از عمل شود.

حدود 1 هفته قبل از عمل کیفوپلاستی، باید مصرف برخی از داروها، مانند: داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) یا رقیق کننده‌های خون را قطع کنید و بعد از عمل مصرف آن‌ها را ادامه دهید.

معمولا 6 ساعت قبل از عمل کیفوپلاستی نباید چیزی بخورید یا بیاشامید. مصرف کمی آب تا دو ساعت قبل از عمل بلامانع است.

روند عمل کیفوپلاستی

برای انجام عمل کیفوپلاستی، بیمار بیهوش می‌شود و به حالت دمر روی تخت جراحی قرار می‌گیرد. جراح با استفاده از فلوروسکوپ، که نوعی دستگاه تصویربرداری کامپیوتری است و تصاویر را روی مانیتور نمایش می‌دهد، از طریق یک شکاف کوچک در پوست پشت بیمار، یک سرمته بلند را به داخل مهره هدایت می‌کند.

پس از خارج کردن سرمته، یک لوله خاص که دارای بالون کوچکی است از طریق سوراخ ایجاد شده وارد مهره می‌شود و بالون با هوا پر می‌شود. با باد کردن بالون، مهره به شکل اولیه خود بازمی‌گردد.

سپس جراح هوا را از بالون تخلیه کرده و آن را خارج می‌کند و از طریق همان سوراخ، ماده‌ای به نام سیمان استخوانی را که به شکل خمیر است به درون حفره ایجاد شده توسط بالون وارد می‌کند. این سیمان در عرض چند دقیقه سفت شده و موجب تثبیت شکل اصلاح شده مهره می‌شود.

بیمار پس از به هوش آمدن می‌تواند از بیمارستان مرخص شود و نیازی به استفاده از بریس یا کمربند طبی ندارد. بیمار می‌تواند فعالیت‌های روزمره خود را انجام دهد، اما توصیه می‌شود از انجام حرکات شدید برای مدتی خودداری کند.

عوارض جانبی کیفوپلاستی

برای انجام عمل کیفوپلاستی، بیمار بیهوش می‌شود و به حالت دمر روی تخت جراحی قرار می‌گیرد. جراح با استفاده از فلوروسکوپ، که نوعی دستگاه تصویربرداری کامپیوتری است و تصاویر را روی مانیتور نمایش می‌دهد، از طریق یک شکاف کوچک در پوست پشت بیمار، یک سرمته بلند را به داخل مهره هدایت می‌کند.

پس از خارج کردن سرمته، یک لوله خاص که دارای بالون کوچکی است از طریق سوراخ ایجاد شده وارد مهره می‌شود و بالون با هوا پر می‌شود. با باد کردن بالون، مهره به شکل اولیه خود بازمی‌گردد.

سپس جراح هوا را از بالون تخلیه کرده و آن را خارج می‌کند و از طریق همان سوراخ، ماده‌ای به نام سیمان استخوانی را که به شکل خمیر است به درون حفره ایجاد شده توسط بالون وارد می‌کند. این سیمان در عرض چند دقیقه سفت شده و موجب تثبیت شکل اصلاح شده مهره می‌شود.

بیمار پس از به هوش آمدن می‌تواند از بیمارستان مرخص شود و نیازی به استفاده از بریس یا کمربند طبی ندارد. بیمار می‌تواند فعالیت‌های روزمره خود را انجام دهد، اما توصیه می‌شود از انجام حرکات شدید برای مدتی خودداری کند.

مراقبت‌های بعد از جراحی کیفوپلاستی

پس از هر عمل جراحی، مراقبت‌های بعد از عمل برای تسریع در بهبود و بازگشت به سلامتی ضروری است. مراقبت‌های پس از عمل کیفوپلاستی شامل موارد زیر است:

• داروهای تجویز شده باید به دقت و طبق دستور پزشک مصرف شوند.
• دو روز پس از جراحی، می‌توانید پانسمان خود را بردارید. پزشک معمولا از بخیه‌های جذبی استفاده می‌کند که نیازی به کشیدن ندارند.
• جای بخیه ممکن است تا چند روز درد داشته باشد. اگر در ناحیه عمل درد دارید، می‌توانید مقداری یخ را در یک حوله نازک قرار داده و به مدت ۲۰ دقیقه روی کمر خود بگذارید، سپس ۲۰ دقیقه استراحت کرده و این کار را تکرار کنید. برای این کار می‌توانید از اطرافیان خود کمک بگیرید.
• یک تا دو روز پس از عمل، هنگام دراز کشیدن چند بالش زیر سر خود قرار دهید تا سر شما بالاتر از سطح بدن باشد.
• تا دو روز پس از عمل کیفوپلاستی از رانندگی خودداری کنید.
• اگر پزشک استفاده از کمربند طبی را تجویز کرده است، حتما در مدت تعیین شده از آن استفاده کنید.
• بیمارانی که تحت جراحی کیفوپلاستی قرار می‌گیرند، تا مدتی نباید به سمت جلو خم شوند، مگر با استفاده از بریس.
• پیاده روی روزانه از ۵ دقیقه در هوای آزاد زیر نور مستقیم نور خورشید شروع می شود و به تدریج بر اساس توانایی بیمار به روزانه نیم ساعت تا ۴۵ دقیقه پیاده روی در روز برسد. پیاده روی و شروع فعالیت های روزانه جز اصلی درمان پوکی استخوان و بهبود درد در این بیماران می باشد
• اگر پزشک داروهای مسکن مخدر تجویز کرده است، پس از مصرف این داروها از رانندگی خودداری کنید.
• تا سه ماه پس از عمل کیفوپلاستی باید از انجام کارهای سنگین اجتناب کنید. پس از سه ماه می‌توانید فعالیت‌های طبیعی خود را به تدریج از سر بگیرید.
• دو روز پس از عمل می‌توانید حمام کنید و دوش بگیرید، اما برای شنا یا دراز کشیدن در وان آب گرم باید با پزشک مشورت کنید و تا زمانی که پزشک اجازه نداده است، از انجام این کارها خودداری کنید.

هزینه‌ی کیفوپلاستی

به منظور تخمین هزینه باید با پزشکتان صحبت کنید؛ زیرا تعداد مهره‌های شکسته یا آسیب‌دیده، نوع سیمان استخوانی مورد استفاده و شهرت و تخصص پزشک روی هزینه تأثیر خواهند گذاشت.

سخن پایانی

کیفوپلاستی می‌تواند باعث بهبود کیفیت زندگی فرد و توانایی حرکت او شده و درد و نیاز به مسکن را کاهش دهد. ممکن است پزشک در صورت مؤثر نبودن سایر درمان‌ها، جراحی را پیشنهاد دهد. بر سر تأثیر کیفوپلاستی اختلاف نظراتی وجود دارد و این روش خطراتی نیز دارد. افرادی که می‌خواهند از این درمان استفاده کنند باید درباره‌ی مزایا و عوارض آن با پزشکشان گفت‌وگو کنند.

سوالات متداول