آنژیوگرافی مغز یک آزمایش تشخیصی است که از اشعه ایکس استفاده می نماید. نتیجه این کار یک آنژیوگرام مغزی یا تصویری است که به پزشک در تعیین محل انسداد یا دیگر ناهنجاری های موجود در عروق سر و گردن را کمک می نماید. انسداد یا ناهنجاری می تواند منجر به سکته یا خونریزی مغزی شود. پزشک برای این آزمایش یک ماده رنگی را به خون تزریق می کند. این ماده به تصویر اشعه ایکس در ایجاد یک تصویر شفاف از عروق خونی‌تان و تشخیص درست انسداد یا ناهنجاری از سوی پزشک کمک می کند.
[shortcode-variables slug=”alert”]برای کسب اطلاعات بیشتر یا رزرو نوبت از طریق شماره‌های [sv slug=”number”] تماس حاصل فرمایید.[shortcode-variables slug=”alert1″]
علت انجام آنژیوگرافی مغز
اگر آزمایش قبلی اطلاعات کافی در اختیار نگذاشته باشد، توصیه به استفاده از این آزمایش می شود. آرتریوگرام (تصویر اشعه ایکس شریان ها) در بررسی وجود تغییراتی در عروق خونی درون و یا منتهی به مغز به کار گرفته می شوند. از جمله این تغییرات می توان به موارد زیر اشاره نمود :
- آنوریسم () : بالون زدن یا باد کردن قسمتی از رگ
- تنگ شدگی : باریک شدن عروق
- تصلب شرایین : باریک شدگی شریان ها
- واسکولیت : التهاب عروق خونی که منجر به تنگ شدگی آن می شود.
- بدشکلی وریدی : ارتباط غیرنرمال میان شریان ها و وریدها
- ترومبوز : لخته خون در عروق
- اسپاسم رگ : اسپاسم عروق خونی که منجر به تنگ شدگی غیرطبیعی رگ می شود.
- انسداد کامل عروق خونی
شرایطی که منجر به جابجایی عروق خونی مغز شود نیز ممکن است دیده شود. این شرایط عبارتند از:
- تومور
- سکته
- تورم یا ورم مغز
- جابجایی بافتهای مغزی در اثر فشار ناشی از تورم، خونریزی یا فتق در مغز
- پارگی در یک شریان
- افزایش فشار بر مغز
- وجود مایع در مغز یا آب آوردگی مغز
آرتریوگرام مغزی در تعیین موقعیت یا ارزیابی گره های عروق خونی ناشی از جراحی های قبلی به کار گرفته می شود.
آماده شدن برای آنژیوگرافی مغز
-
-
پزشک روند را برای شما توضیح خواهد داد و در صورت وجود سوال، از شما خواهد پرسید.
- از شما خواسته می شود تا فرم رضایت نامه ای را به منظور ارائه مجوز انجام این رویه را امضا کنید. فرم را به دقت بخوانید و اگر سوالی داشتید، بپرسید.
- اگر حساسیتی به هر گونه ماده رنگی دارید و یا به یدین یا حلزون آلرژی دارید، حتما پزشک را مطلع نمایید.
- اگر به هر دارو، پلاستیک، چسب و مواد بی حسی (موضعی یا کلی) حساسیت دارید، به پزشک بگویید.
- لازم است تا از چند ساعت قبل از عمل چیزی نخورید. پزشک مدت زمان لازم پیش از عمل برای نخوردن چیزی را، حال چند ساعت و یا کل شب، به شما خواهند گفت.
- در صورتیکه باردارید و یا ممکن است باردار شوید، پزشک را مطلع نمایید.
- حتما فهرستی از تمامی داروها (تجویز شده یا بدون نسخه)، مواد گیاهی، ویتامین ها و مکمل هایی که مصرف می کنید را در اختیار پزشک قرار دهید.
- پیش از انجام عمل ممکن است داروی آرامبخش به شما داده شود تا خواب آلوده شوید. همچنین ممکن است داروی آنتی کولینرژیک مصرف شود و کاهش تولید بزاق دهان، تولید اسید معده، و فعالیت دستکاه گوارش از میان عوارض آن است. اگر ازین دارو استفاده کردید، ممکن است با خشکی دهان مواجه شوید.
- در صورت وجود اختلالات خونریزی و یا مصرف هرگونه داروی ضدانعقاد (رقیق کننده)، آسپیرین و یا دیگر داروهایی که بر لخته شدن خون تاثیر می کذارند، به پزشکتان اعلام نمایید. شاید لازم باشد تا مصرف این داروها پیش از عمل را متوقف نمایید.
- بسته به محل استفاده شده در تزریق ماده رنگی، دوره ریکاوری می تواند از 12 تا 24 ساعت به طول بیانجامد. باید آماده گذراندن شب در همانجا، در صورت نیاز باشید.
- ممکن است پزشک درخواست آزمایش خون پیش از عمل به منظور بررسی مدت زمان لازم برای لخته شدن خون را بدهد. آزمایشات خون دیگری نیز ممکن است انجام شود.
- بسته به شرایط پزشکی، پزشک ممکن است دستورالعملهای بخصوصی برای قبل از عمل در نظر بگیرد.
روش انجام آنژیوگرافی مغزی
آرتریوگرام مغزی را می توان به صورت سرپایی و به عنوان بخشی از فرایند بستری شدن در بیمارستان انجام داد. این روند ممکن است با توجه به شرایطتان و تجریه دکتر متفاوت باشد. عموما فرایند گرفتن آرتریوگرام مغزی به شکل زیر خواهد بود :
- از شما خواسته می شود تا هر گونه لباس، جواهرات، گیره مو، دندان مصنوعی یا دیگر مواردی که ممکن است مزاحم روند باشد را در بیاورید.
- اگر از شما خواسته شود تا لباسهایتان را در بیاورید، در عوض به شما گان داده می شود تا بپوشید.
- به شما یادآوری می شود تا پیش از این فرایند، که تا سه ساعت به طول خواهد انجامید، مثانه‌تان را خالی نمایید.
- بر روی یک میز اشعه ایکس قرار خواهید گرفت.
- ممکن است به یک نمایشگر ثبت ضربان قلب (ECG) برای ثبت فعالیتهای الکتریکی قلبتان متصل شوید. علائم حیاتی‌تان (ضربان، فشار خون و نرخ تنفس) و عصبی تان در حین این فرایند تحت نظارت قرار خواهد گرفت.
- پس از نظافت و تزریق بی حسی موضعی به پوست گردن، بازو یا ران، میل جراحی (لوله ای نازک و نرم) به داخل شریان وارد خواهد شد.
- در صورت وارد کردن لوله از طریق بازو یا ران، پزشک نبض زیر محل تزریق را با یک مارکر مشخص خواهد کرد تا بعد از انجام عمل، بتواند جریان خون به اندام‌ها را کنترل کند. در برخی موارد، از رگ گردن برای وارد کردن لوله استفاده می‌شود و در اینصورت، یک بالشتک زیر شانه قرار داده می‌شود تا گردن در حالت کشیده قرار بگیرد. سر با استفاده از یک نوار پارچه‌ای به سر محکماً متصل می‌شود تا در صورت حرکت سر، جلوی خطر آسیب به شریان بگیرد. اگر ران یا بازو برای وارد کردن لوله استفاده شود، محل تزریق قبل از وارد شدن لوله، تراشیده خواهد شد. اگر از دست برای تزریق استفاده شود، فشارسنج را زیر محل تزریق قرار داده و آن را باد می‌دهند تا از ورود ماده رنگی به قسمت پایینی دست جلوگیری شود.
- وقتی که لوله به داخل شریان ران یا بازو وارد می شود، از یک شریان در گردن عبور خواهد نمود. نوع بخصوصی از اشعه ایکس به نام فلوئوروسکوپی در تعیین موقعیت لوله در درون بدن بکار گرفته می شود. تزریق ماده رنگی انجام خواهد شد. ماده رنگی، عروق خونی را در تصویر اشعه ایکس نمایش خواهد داد. این مساله به دکتر امکان دیدن بهتر ساختار رگها را خواهد داد. وقتی که ماده رنگی در لوله تزریق می شود، ممکن است آن را حس کنید. از آثار آن می توان به حس شستگی، مزه نمک یا شبیه آهن در دهان، سردرد کوتاه، یا حالت تهوع اشاره نمود. این آثار معمولا چند لحظه به طول خواهد انجامید.
- اگر مشکل تنفسی، تعرق، بی حسی یا تپش شدید داشتید، بلافاصله به پزشک اعلام کنید.
- پس از تزریق ماده رنگی، چند تصویر اشعه ایکس گرفته خواهد شد. اولین مجموعه تصاویر اشعه ایکس عروق را نمایش خواهد داد و مجموعه دوم از مویرگ ها و جریان خونی را نشان خواهد داد.
- بسته به نوع مطالعه، ممکن است یک یا دو تزریق ماده رنگی داشته باشیم.
- پس از تکمیل آزمایش، لوله بیرون کشیده خواهد شد و برای پیشگیری از خونریزی شریان، بر روی آن فشار وارد خواهد شد.
- پس از توقف خونریزی بر روی آن پانسمان قرار داده خواهد شد. از خونریزی های بیشتر یا شکل گیری هماتوم در محل تزریق، یک کیسه شن یا جسم سنگین بر آن قرار داده می شود.
پس از آنژیوگرافی مغزی
بسته به محلی که ماده رنگی وارد شده است، بعد از عمل جراحی در اتاق بازیابی، به صورت صاف و دراز خواهید دراز کشید. اگر ماده رنگی از بازو یا ران وارد شده است، بازو یا پای مورد نظر تا 12 ساعت باید صاف باقی بماند. اگر ماده رنگی از گردن وارد شده است، شما تحت نظارت قرار خواهید گرفت و علائمی مانند خرخره‌کردن، مشکلات تنفسی یا مشکل در بلع را باید گزارش دهید.
- یک پرستار علائم حیاتی، علائم عصبی و محل تزریق را زمانی که در اتاق ریکاوری هستید، بررسی می نماید.
- برای رفع درد ناشی از تزریق یا ساکن و صاف ماندن برای دوره ای طولانی، ممکن است به شما مسکن داده شود.
- ترغیب خواهید شد تا آب و مایعات فراوانی بنوشید تا ماده رنگی از بدن خارج شود.
- پس از جراحی می توانید به رژیم غذایی و فعالیت های معمولتان بازگردید، مگر اینکه نظر پزشک بر غیر آن باشد.
- وقتی دوره ریکاوری تکمیل شود، به اتاق بخش منتقل خواهید شد و یا می توانید مرخص شده و به خانه بازگردید. اگر این روند به صورت سرپایی انجام شده باشد، کس دیگری را به همراه خود داشته باشید تا شما را به خانه ببرد.
مراقبت های خانگی بعد از آنژیوگرام مغز
- وقتی به خانه برگشتید، محل تزریق را برای بررسی خونریزی نگاه کنید. کبودی کوچک در محل تزریق طبیعی است.
- اگر از بازو یا ران استفاده شده، باید آنها را به منظور تغییر در دما یا رنگ، درد، کرختی، سوزن سوزن شدن یا اختلال در عملکرد اندام ها مورد بررسی قرار دهید.
- مایعات بسیاری به منظور پیشگیری از کمبود آب و کمک به خروج ماده رنگی استفاده نمایید.
- توصیه می شود که از فعالیتهای شدید یا دوش آب گرم برای مدتی خودداری نمایید.
| اگر هر یک از موارد زیر رخ داد، فورا به دنبال اقدامات پزشکی باشید :
· تب و / یا لرز · افزایش درد، قرمزی، تورم، خونریزی، یا دیگر ترشحات از محل تزریق · سردی، بی حسی و / یا سوزن سوزن شدن و دیگر تغییرات در ناحیه مد نظر · تغییر در دید یا گفتار · گیجی · ضعف یا بی حسی عضلانی · درد سینه |
عوارض و خطرات آنژیوگرافی مغز
از آنجایی که این روند شامل عروض خونی و جریان خون به داخل مغز است، خطر ندکی در ایجاد مشکلات مغزی وجود دارد. این مشکلات عیارتند از:
- از دست دادن هوشیاری
- حمله ایسکمی گذرا
- فلج یک سمت از بدن
- لخته شدن خون در عروق خونی
- خونریزی
- جمع شدگی خون و تورم
- سکته
- از دست دادن قدرت تکلم یا فهم سخنان
