علت و درمان تومور مغز (توده غیر طبیعی خوش خیم ،بدخیم در مغز)

تومور مغزی در اثر رشد غیرعادی سلول‌های داخل مغز یا جمجمه به وجود می‌آید؛ بعضی از این تومورها خوش‌خیم و بعضی بدخیم هستند. تومور گاهی اولیه است و از بافت خود مغز به وجود می‌آید؛ اما گاهی سرطان دیگر نقاط بدن در مغز منتشر می‌شود و تومور مغزی در اثر متاستاز سرطان ایجاد می‌شود. روش‌های درمان تومور مغز به نوع، اندازه و محل تومور بستگی دارد. درمان با هدف مداوای کامل بیمار یا تسکین علائم انجام می‌شود. تومور مغزی 120 نوع دارد که بسیاری از آنها را می‌توان با موفقیت درمان کرد. بسیاری از بیماران دارای تومور مغز به کمک درمان‌های جدید می‌توانند زندگی طولانی‌تر و بهتری داشته باشند.

تومور مغزی چیست؟

سلول‌های سالم و عادی به روشی کنترل شده رشد می‌کنند و سلول‌های جدید جایگزین سلول‌های آسیب دیده یا قدیمی می‌شوند. سلول‌های تومور به دلایلی نامشخص به شیوه‌ای غیرقابل کنترل تولید می‌شوند. 

• تومور مغزی اولیه: رشد غیرعادی سلول‌ها داخل مغز شروع می‌شود و توده در این حالت معمولاً در بخش‌های دیگر بدن منتشر نمی‌شود. تومورهای مغزی اولیه به دو دسته خوش‌خیم و بدخیم تقسیم می‌شوند.
• تومور مغزی خوش‌خیم: تومور خوش‌خیم به آهستگی رشد می‌کند، محدوده مشخصی دارد و به ندرت منتشر می‌شود. سلول‌های تومور خوش‌خیم نیز در صورت قرار گرفتن در ناحیه‌های حیاتی مغز می‌توانند زندگی بیمار را به خطر بیندازند.
• تومور مغزی بدخیم: تومور بدخیم به سرعت رشد می‌کند، محدوده‌اش نامنظم است و در ناحیه‌های مجاور مغز منتشر می‌شود. هرچند از تومور بدخیم غالباً با اصطلاح سرطان مغز یاد می‌شود، اما تومورهای مغزی بدخیم به دلیل پخش نشدن در اندام‌های خارج از مغز و ستون فقرات با تعریف دقیق سرطان مطابقت ندارند.
• تومورهای مغزی ثانویه (متاستاتیک): تومور مغز ثانویه پی‌آمد متاستاز دادن سرطان نقطه دیگری از بدن در مغز است. تومور ثانویه زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌های سرطانی همراه با جریان خون منتقل شود. سرطان ریه و سینه شایع‌ترین سرطان‌هایی هستند که در مغز منتشر می‌شوند.
• تومورهای مغزی چه خوش‌خیم باشند و چه بدخیم و متاستاتیک، در هر حال زندگی بیمار را به خطر می‌اندازند. مغز که در حصار جمجمه محدود شده است، نمی‌تواند منبسط شود تا فضای بیشتری را برای توده در حال رشد فراهم کند. در نتیجه تومور فشرده می‌شود و بافت عادی مغز را جابه‌جا می‌کند. بعضی تومورهای مغزی مسیر جریان مایع مغزی ـ نخاعی (CSF) در اطراف و درون مغز را مسدود می‌کنند. این انسداد فشار درون جمجمه را افزایش می‌دهد و باعث بزرگ شدن بطن‌های مغز می‌شود ـ به این وضعیت هیدروسفالی گفته می‌شود. بعضی تومورهای مغزی نیز ورم (ادم) ایجاد می‌کنند. بزرگی توده و ورم و فشار ناشی از آن به بروز علائم متعدد دامن می‌زند.

تومور مغز ممکن است از بافت عصب‌ها (نوروم)، دورا یا سخت شامه (مننژیوم) یا غده هیپوفیز (آدنوم هیپوفیز یا کرانیوفارنژیوم) رشد کند. همچنین تومور می‌تواند از بافت خود مغز به وجود بیاید، این نوع تومور گلیوم گفته می‌شود. تومور به موازات بزرگتر شدن به بافت سالم مغز فشار می‌آورد و به این ترتیب بیمار دچار علائم متعدد می‌شود.

علل ایجاد تومورهای مغز

دانشمندان از علل ایجاد تومورهای مغزی اطلاعی ندارند و نمی‌دانند که چطور می‌توان از تشکیل تومورهای مغزی اولیه جلوگیری کرد. درهر حال افراد زیر بیشتر مستعد ابتلا به تومور مغزی هستند:

• بیمارانی که در نقطه دیگری از بدن دچار سرطان هستند.
• افرادی که مدتی طولانی با آفت‌کش‌ها، حلال‌های صنعتی و دیگر مواد شیمیایی تماس داشته‌اند.
• اشخاص مبتلا به بیماری‌های ارثی مانند نوروفیبروماتوز

علائم تومور مغز

تومورها به دلیل تخریب کردن و تحت فشار قرار دادن بافت سالم و افزایش فشار داخل جمجمه به مغز آسیب می‌زنند. علائم تومور مغزی به نوع، اندازه و محل تومور در مغز بستگی دارد. علائم متداول تومور مغزی به شرح زیر است:

• سردردهایی که معمولاً صبح‌ها شدیدتر است.
• تشنج
• گیجی، تلو تلو خوردن و به سختی راه رفتن
• مشکلات گفتاری: برای مثال بیمار به سختی می‌تواند واژه مناسب را پیدا کند.
• اختلالات دید و حرکات غیرعادی چشم
• ضعف یک سمت بدن
• افزایش فشار داخل جمجمه که به نوبه خود خواب آلودگی، سردرد، حالت تهوع و استفراغ و کند شدن واکنش‌ها را به دنبال دارد.

تومورها بسته به محل قرارگیری خود علائم خاص زیر را تولید می‌کنند:

• لوب قدامی: تومور لوب قدامی باعث تغییرات رفتاری و هیجانی، مختل شدن قدرت قضاوت، انگیزه یا بازداری، اختلال در حس بویایی یا بینایی، فلج شدن یک سمت بدن، کاهش توانایی‌های ذهنی و فراموشی می‌شود.
• لوب آهیانه‌ای: تومور ایجاد شده در لوب آهیانه‌ای به اختلالات گفتاری، مشکل در نوشتن، طراحی یا نام بردن اشیاء و افراد، از بین رفتن قدرت بازشناسی، اختلالات فضایی و از بین رفتن هماهنگی بین چشم و دست دامن می‌زند.
• لوب پس‌سری: توموری که در لوب پس‌سری ایجاد شود، باعث از دست رفتن بینایی یک یا هر دو چشم، کاهش میدان دید، تاری دید، توهم و وهم می‌شود.
• لوب گیجگاهی: تومور لوب گیجگاهی با علائمی همچون مشکلات گفتاری و اختلال در درک زبان، مشکلات حافظه کوتاه مدت و بلندمدت و افزایش رفتار تهاجمی و پرخاشگری همراه است.
• ساقه مغز: تومورهای ساقه مغز باعث تغییرات رفتاری و هیجانی، دشواری در بلع و گفتار، خواب‌آلودگی، ناشنوایی، ضعف عضلات یک سمت صورت (برای مثال کج شدن لبخند و کج شدن سر)، ضعف عضلات یک سمت بدن، گام برداشتن ناهماهنگ، افتادگی پلک یا دوبینی و استفراغ می‌شوند.
• غده هیپوفیز: تومورهای غده هیپوفیز موجب افزایش ترشح هورمون‌ها (بیماری کوشینگ و آکرومگالی)، متوقف شدن عادت ماهانه، ترشح غیرعادی شیر و کاهش میل جنسی می‌شوند.

افراد مستعد ابتلا به تومورهای مغزی

میزان شیوع تومورهای مغزی ثانویه (متاستاتیک) پنج برابر بیشتر از تومورهای مغزی اولیه است و تومورهای مغزی ثانویه در 10 ـ 30 درصد بیماران دچار سرطان مشاهده می‌شود. امید به زندگی بیماران سرطانی امروزه بیشتر از گذشته است. در نتیجه احتمال افزایش یافتن شیوع تومورهای مغزی ثانویه در آینده وجود دارد. هرچند احتمال ایجاد شدن تومور مغزی در هر سنی وجود دارد، اما تومور مغزی بالاترین درصد شیوع را در کودکان 3 ـ 12 سال و بزرگسالان 40 ـ 70 سال دارد.

تشخیص تومور مغزی

 ابتدا پزشک سابقه پزشکی فردی و خانوادگی بیمار را بررسی می‌کند و معاینه بالینی کاملی را انجام می‌دهد. علاوه بر بررسی وضعیت سلامت عمومی بیمار لازم است که معاینه عصبی برای ارزیابی وضعیت روانی و حافظه بیمار، عملکرد عصب‌های جمجمه‌ای (بینایی، شنوایی، بویایی، زبان و حرکات صورت)، قدرت عضلات، هماهنگی، رفلکس‌ها و واکنش به درد انجام شود. آزمایش‌های تشخیصی زیر نیز در صورت لزوم توصیه می‌شود:

• شنوایی‌سنجی: متخصص شنوایی‌شناسی یا ادیولوژیست شنوایی‌سنجی را برای ارزیابی کاهش قدرت شنوایی در اثر وجود تومورهای نزدیک به عصب حلزونی (از قبیل نوروم آکوستیک) انجام می‌دهد.
• میزان هورمون‌های موجود در خون یا ادرار در ارزیابی غدد درون‌ریز اندازه‌گیری می‌شود، به این ترتیب غیرعادی بودن غلظت هورمون‌ها در اثر تومور غده هیپوفیز ـ برای مثال در پی ابتلا به بیماری کوشینگ ـ مشخص می‌شود.
• چشم‌پزشک متخصص عصب بینایی‌سنجی را برای تعیین میزان کاهش قدرت بینایی و میدان دید انجام می‌دهد.
• نمونه برداری از مایع مغزی ـ نخاعی یا پونکسیون کمری برای بررسی تاثیر سلول‌های تومور، پروتئین‌ها، عفونت و خون بر مایع مغزی ـ نخاعی انجام می‌شود.

روش‌های تصویربرداری

آزمایش‌های تصویربرداری زیر برای تشخیص تومور مغزی کاربرد دارند:

• سی تی اسکن: در این روش از پرتوی اشعه ایکس و کامپیوتر برای مشاهده ساختارهای بدن استفاده می‌شود. سی تی اسکن مغز را در اسلایس‌های متعدد و لایه به لایه نشان می‌دهد. گاهی اوقات ماده حاجب (کنتراست) در جریان خون تزریق می‌شود. سی تی اسکن آزمایش تشخیصی ارزشمندی برای مشاهده تغییرات داخل ساختارهای استخوانی به شمار می‌آید.
• تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI): در این روش از میدان مغناطیسی و امواج رادیوفرکانس برای تهیه تصاویری دقیق از بافت‌های نرم استفاده می‌شود. ام آر آی تصویری سه بعدی را در اسلایس‌های متعدد گرفته شده از طرفین یا از بالا به دست می‌دهد و به این ترتیب سطح مقطع مغز قابل مشاهده خواهد بود. گاهی اوقات ماده حاجب در جریان خون تزریق می‌شود. MRI آزمایش تشخیصی بسیار ارزشمندی برای ارزیابی ضایعه‌های مغزی و اثر آنها بر بافت‌های پیرامونی محسوب می‌شود.

نمونه‌برداری 

چنانچه اسکن‌های انجام شده برای تشخیص قطعی کافی نباشد، نمونه‌برداری یا بیوپسی برای تعیین نوع تومور انجام می‌شود. بخش کوچکی از سلول‌های تومور در عمل بیوپسی برداشته می‌شود و متخصص پاتولوژی نمونه را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند. گاهی اوقات نمونه حین جراحی بازی که برای برداشتن تومور انجام می‌شود، از تومور جدا می‌شود و گاهی نمونه‌برداری به صورت یک عمل تشخیصی مجزا با استفاده از سوزن بیوپسی انجام می‌شود. جراح حفره کوچکی را در جمجمه ایجاد می‌کند  تا بتواند سوزن توخالی را از درون حفره وارد تومور کند و نمونه‌ای از بافت را جدا کند. غالباً از کامیپوتر و فریم استریوتاکتیک برای تعیین موقعیت دقیق تومور و هدایت سوزن به عمق تومور قرار گرفته در موقعیت‌های حساس استفاده می‌شود.

کدام پزشکان تومور مغز را درمان می‌کنند؟

از آنجایی که گونه‌های متعددی از تومور مغز وجود دارد و درمان بعضی از این تومورها پیچیده است، پزشکان بسیاری در درمان تومور مغزی درگیر می‌شوند. تیم درمان شامل جراح مغز و اعصاب، متخصص آنکولوژی، متخصص آنکولوژی رادیوتراپی، متخصص رادیولوژی، متخصص مغز و اعصاب و چشم‌پزشک متخصص عصب می‌شود. 

روش‌های درمان تومور مغز

درمان تومور مغزی با توجه به نوع، گرید، اندازه و محل تومور، متاستاز دادن تومور و سن و وضعیت سلامت عمومی بیمار انتخاب می‌شود؛ درمان با هدف مداوای قطعی بیمار یا با تمرکز بر تسکین علائم انجام می‌شود. غالباً ترکیبی از روش‌های مختلف برای درمان تومور مغزی به کار برده می‌شود. جراح سعی می‌کند تمام تومور یا بیشترین مقدار ممکن از تومور را بردارد تا احتمال عود تومور به حداقل برسد. چنانچه نتوان تمام تومور را از طریق عمل جراحی برداشت، پرتودرمانی و شیمی درمانی نیز انجام می‌شود. برای مثال جراح بخش عمده تومور را در عمل جراحی برمی‌دارد و بخش کوچکی از تومور در نزدیکی یک ساختار حساس باقی می‌ماند که می‌توان آن را بعداً با پرتودرمانی از بین برد.

تحت نظر گرفتن بیمار

گاهی اوقات تحت نظر گرفتن بیمار بهترین روش درمان است. برای مثال تومور کوچک و خوش‌خیمی را که رشد آهسته‌ای هم دارد و علائم اندکی ایجاد کرده است، می‌توان با انجام MRI سالانه تحت نظر گرفت و هر گاه علائم یا رشد تومور بیشتر شد، جراحی را انجام داد. تحت نظر گرفتن بیماران بهترین روش درمان برای بیماران مسن یا دچار عارضه‌های جدی دیگری است.

درمان دارویی

داروهای مختلف برای کنترل بعضی از عوارض جانبی شایع تومورهای مغزی تجویز می‌شود.

• استروئیدهایی مانند دگزامتازون (دکادرون) برای کاهش ورم و جمع شدن مایع (ادم) اطراف تومور تجویز می‌شوند. چون مصرف استروئیدها باعث زخم معده و رفلاکس معده می‌شود، فاموتیدین (پپسید) یا پنتوپرازول (پروتونیسک) برای کاهش تولید اسید معده توصیه می‌شود.
• فوروزماید (لاسیکس) یا مانیتول (Osmitrol) برای کنترل ادم و ورم به کار برده می‌شود.
• داروهای ضدتشنج برای پیشگیری از تشنج یا کنترل آن توصیه می‌شوند. از متداول‌ترین داروهای ضدتشنج می‌توان به فنی‌توئین (دیلانتین)، والپروئیک اسید (دپاکوت)، کاربامازپین (تگرتول) و لوتیراستام (کپرا) اشاره کرد.

جراحی

چنانچه تومور مغزی در محلی باشد که بتوان بدون زدن آسیب جدی به بخش‌های حیاتی مغز به آن دسترسی پیدا کرد، می‌توان عمل جراحی را برای درمان تومور مغزی انجام داد. جراحی با هدف اصلاح تشخیص، برداشتن بیشترین مقدار ممکن از تومور و کاهش فشار داخل جمجمه انجام می‌شود. جراح مغز و اعصاب عمل کرانیوتومی را برای باز کردن جمجمه و برداشتن تومور انجام می‌دهد. اگر تومور نزدیک ناحیه‌های حساس مغز باشد، فقط می‌توان بخشی از تومور را برداشت. برداشتن بخشی از تومور هم علائم را تسکین می‌دهد و می‌توان شیمی درمانی یا پرتودرمانی را برای از بین بردن سلول‌های باقیمانده تومور انجام داد.  

بهره‌گیری از تکنولوژی‌های جراحی هدایت شده توسط روش‌های تصویربرداری، فلوئوروسنس تومور، انجام دادن MRI و سی تی اسکن در طول جراحی و نقشه‌برداری عملکردی مغز توانایی جراحان را برای تعیین موقعیت دقیق تومور، مشخص کردن حدود تومور، جلوگیری از آسیب دیدن ناحیه‌های حیاتی مغز و تایید مقدار تومور باقیمانده حین جراحی عمل افزایش داده است.

گرما درمانی بینابینی القاء شده توسط لیزر

ابلیشن با لیزر درمانی کم‌تهاجمی است که حرارت را برای "پختن" تومورهای مغزی از درون به بیرون منتقل می‌کند. جراح سوراخی را در جمجمه ایجاد می‌کند و پروب لیزر را از راه این سوراخ وارد تومور می‌کند. کاتتر لیزر با توجه به تصاویر MRI هم‌زمان هدایت می‌شود.   

پرتودرمانی

در پرتو درمانی از پرتوهای پرتوان کنترل شده برای درمان تومورهای مغزی استفاده می‌شود. تشعشع به DNA داخل سلول‌ها آسیب می‌زند و توانایی آنها را برای تقسیم و رشد از بین می‌برد. مزایای پرتودرمانی به سرعت مشخص نمی‌شود. تومور تهاجمی که سلول‌هایش به سرعت تقسیم می‌شود، معمولاً به سرعت به پرتودرمانی واکنش نشان می‌دهد. سلول‌های غیرعادی به مرور زمان می‌میرند و تومور کوچک می‌شود. اثرگذاری پرتودرمانی بر تومور خوش‌خیمی که تقسیم سلولی آهسته دارد، ماه‌ها طول می‌کشد.  

تشخیص باید بسیار دقیق باشد تا دوز کشنده پرتوها فقط تومور را هدف بگیرد و آسیبی به بافت‌های سالم اطراف وارد نشود. تشعشع به دو روش پرتوهای داخلی و خارجی به تومور رسانده می‌شود.

• استریواستاتیک رادیوسرجری (SRS): دوز بالایی از تشعشع در یک جلسه بر روی تومور تابانده می‌شود. بیمار با فریم و ماسک ثابت نگه داشته می‌شود.
• پرتودرمانی فرکشنال: دوز پایین‌تری از تشعشع ظرف چند جلسه بر روی تومور تابانده می‌شود. بیماران باید پرتودرمانی را هر روز به مدت چند هفته انجام دهند تا دوز کامل اشعه را برای از بین بردن تومور دریافت کنند.
• پرتو درمانی با پروتون: انرژی پروتون شتاب داده شده در عمق معینی به تومور منتقل می‌شود. پرتوی تشعشع فراتر از تومور نمی‌رود.
• پرتودرمانی کل مغز (WBRT): کل مغز تشعشع را دریافت می‌کند. چنانچه چند تومور و متاستاز در مغز وجود داشته باشد، از این روش استفاده می‌شود.

پرتودرمانی داخلی یا براکی تراپی از داخل بدن و از طریق دانه‌های رادیواکتیوی انجام می‌شود که طی عمل جراحی داخل تومور کار گذاشته شده است. عمل کرانیوتومی برای برداشتن تومور انجام می‌شود و جراح دانه‌های رادیواکتیو را داخل حفره خالی تومور قرار می‌دهد. پرتوهای رادیواکتیو چند میلی‌متر اول از بافت موجود در حفره را که ممکن است سلول‌های بدخیم هنوز در آن وجود داشته باشد، هدف می‌گیرند. به این ترتیب احتمال آسیب زدن تشعشع به بخش‌های دیگر بدن به صفر می‌رسد و چون طول عمر اشعه‌ها کوتاه است، اطرافیان بیمار نیز در معرض خطر قرار نمی‌گیرند.

شیمی درمانی

داروهای شیمی درمانی تقسیم سلولی را مختل می‌کنند. شیمی درمانی به مرور زمان باعث مرگ سلول‌های غیرعادی و کوچک شدن تومور می‌شود. البته شیمی درمانی به سلول‌های سالم نیز آسیب می‌زند، اما قابلیت سلول‌های سالم برای ترمیم شدن بیشتر از سلول‌های نابه‌هنجار است. شیمی درمانی در چند دوره انجام می‌شود و بین هر دو دوره زمانی برای استراحت در نظر گرفته می‌شود تا بدن در این مدت بتواند سلول‌های سالم را ترمیم کند.  

داروهای شیمی درمانی به صورت قرص خوراکی مصرف می‌شود، در رگ تزریق می‌شود یا به صورت ویفر طی یک عمل جراحی در تومور قرار داده می‌شود. تموزولاماید (تمودار) و بواسیزوماب (اواستین) متداول‌ترین داروهایی هستند که برای درمان تومور مغزی تجویز می‌شوند. حالت تهوع، کاهش گلبول‌های خون، عفونت، خستگی، یبوست و سردرد از شایع‌ترین عوارض داروهای شیمی درمانی هستند. همچنین از شیمی درمانی برای افزایش مرگ سلول‌های تومور در طول پرتودرمانی نیز استفاده می‌شود.

بعضی داروهای شیمی درمانی مانند ویفر BCNU پس از برداشتن تومور در بستر تومور قرار داده می‌شود. زمانی که دارو مستقیماً در ناحیه بیمار مغز جایگذاری شود، عوارض جانبی محدود می‌شود و اثر دارو نیز  بیشتر می‌گردد.

شیمی درمانی معمولاً برای گلیوم‌های گرید بالا به کار برده می‌شود و معمولاً برای تومورهای خوش‌خیم توصیه نمی‌شود.

درمان‌های کمکی

• ایمونوتراپی یا بیوتراپی سیستم ایمنی (سلول‌های تی یا آنتی بادی‌ها) را برای تخریب سلول‌های تومور فعال می‌کند. پژوهشگران در حال یافتن روش‌هایی برای پیشگیری یا درمان سرطان از طریق تزریق واکسن هستند.
• در روش ژن تراپی ویروس‌ها یا وکتورهای دیگر در مواد ژنتیک جدید داخل سلول‌های تومور وارد می‌شود. این درمان آزمایشی باعث مرگ سلول‌های تومور می‌شود یا آسیب‌پذیری سلول‌های تومور را در برابر دیگر روش‌های درمان افزایش می‌دهد.
• در این روش از اکسیژن پرفشار (هایپربار) برای تحریک التیام زخم و کمک به مقابله با عفونت استفاده می‌شود. همچنین اکسیژن درمانی واکنش‌پذیری تومور به پرتودرمانی را افزایش می‌دهد؛ پژوهشگران در حال مطالعه درباره تاثیرگذاری اکسیژن درمانی هستند. در حال حاضر درمان با اکسیژن پرفشار به این منظور انجام می‌شود که توانایی بدن برای دفع سلول‌های مرده تومور و درمان نکروز ناشی از پرتودرمانی به روش طبیعی افزایش یابد.

میدان‌های درمان کننده تومور یا  TTFields

میدان‌های درمان کننده تومور رشد تومور را از طریق جلوگیری از تقسیم شدن سلول‌ها کند و معکوس می‌کنند. TTField در کنار تموزولاماید برای درمان گلیوبلاستوم مولتی‌فرم (GBM) بیماران بزرگسالی به کار برده می‌شود که تومورشان به تازگی تشخیص داده شده است. استفاده از این میدان‌ها برای درمان GBM عود کننده بعد از جراحی و بدون واکنش مناسب به پرتودرمانی نیز تایید شده است. برای انجام درمان لازم است که بیمار دستگاهی شبیه به کلاه حمام را بر سر بگذارد، این دستگاه انرژی الکترومغناطیسی را به جمجمه منتقل می‌کند.

دوران بهبود و پیشگیری

• متخصص آنکولوژی و پزشک عمومی مراقبت‌هایی را که بیمار در خانه به آنها نیاز دارد به خود بیمار و خانواده‌اش اطلاع می‌دهند. اقدامات حمایتی به علائم بیمار بستگی دارد. برای مثال بیمارانی که در راه رفتن مشکل دارند، باید از عصا یا واکر استفاده کنند. برنامه مراقبتی برای مدیریت تغییرات ایجاد شده در وضعیت ذهنی، مطابق با نیازهای هر بیمار تهیه می‌شود.
• بیمارانی که داروی ضدتشنج مصرف می‌کنند، اجازه رانندگی ندارند.
• همچنین بیمار با توجه به شرایطی که دارد، می‌تواند درباره اقدامات درمانی آتی با خانواده‌اش صحبت کند تا چنانچه مشکل جدی پیش آمد، خانواده وی درمان را طبق میلش دنبال کنند.

توانبخشی

چون تومور مغزی در بخش‌هایی از مغز ایجاد می‌شود که حرکت، گفتار، دید و تفکر را کنترل می‌کنند، توانبخشی بخشی ضروری از دوران نقاهت بعد از درمان سرطان به شمار می‌آید. هرچند مغز گاهی اوقات می‌تواند خود را پس از ترومای ناشی از درمان ترمیم کند، اما روند طبیعی زمانبر است و به صبر فراوان نیاز دارد. متخصص عصب‌روانشناسی در ارزیابی تغییرات ناشی از تومور مغزی و تهیه طرح درمان توانبخشی به بیمار کمک می‌کند. همچنین متخصص عصب‌روانشناسی وضعیت روحی، رفتار روزمره، توانایی‌های شناختی (ذهنی) و شخصیت بیمار را ارزیابی می‌کند.

فیزیوتراپی، کار درمانی و گفتار درمانی به بهبود یا اصلاح عملکردهای از دست رفته کمک می‌کند.

عود تومورهای مغزی

واکنش نشان دادن تومور به درمان، باقی ماندن تومور در مرحله رمیشن یا عود کردن تومور پس از درمان به نوع و محل تومور بستگی دارد. تومور عود کننده می‌تواند توموری باشد که به طور کامل پس از درمان از بین نرفته است یا مدتی پس از درمان دوباره رشد کرده است؛ همچنین ممکن است تومور جدیدی در همان محل تومور اولیه ایجاد شود.

منظور از قرار گرفتن تومور مغزی در مرحله رمیشن این است که رشد یا تکثیر سلول‌های تومور متوقف شده است. دوره‌های رمیشن متغیر است. تومورهای خوش‌خیم به طور کلی کمتر از تومورهای بدخیم عود می‌کنند.

چون پیش‌بینی کردن احتمال یا زمان عود تومور غیرممکن است، بیمارانی که تحت درمان تومور مغزی قرار گرفته‌اند، حتی اگر تومورشان خوش‌خیم بوده باشد، باید تا پایان عمر اسکن‌های MRI یا سی تی اسکن را به صورت دوره‌ای انجام بدهند. اسکن‌ها با توجه به نوع تومور درمان شده، هر سه تا شش ماه یکبار یا به صورت سالانه انجام می‌شود.