علائم و درمان تومور آستروسیتوما در کودکان
آستروسیتوما نوعی تومور سرطانی است که از سلول‌های ستاره‌ای شکل مغز به نام آستروسیت‌ها شروع میشود. آستروسیت‌ها یکی از انواع سلول‌های گلیال هستند. سلول‌های گلیال، سیستم عصبی مرکزی را به هم پیوند داده، به علاوه غذا و اکسیژن مورد نیازشان را برای آنها فراهم کرده و ازآن‌ها مثلا دربرابر عفونت محافظت می‌کنند.سرطان گلیوما توموری است که ازسلول‌های گلیال منشا گرفته است. استروسیتوما نوعی گلیوما است. استروسیتوما شایع ترین نوع گلیومای تشخیص داده شده در کودکان است. این تومور ممکن است در هر نقطه‌ای از سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) ایجاد شود. این مقاله در مورد درمان تومورهایی است که از سلول‌های آستروسیت مغز شروع می‌شوند و از جمله تومورهای مغزی اولیه هستند. تومورهای متاستاتیک مغزی تومورهای ثانویه‌ای هستند که منشاء اولیهٔ آنها، سلول‌های سرطانی سایر نقاط بدن است که به مغز گسترش یافته‌اند. در اینجا درباره درمان تومورهای متاستاتیک بحثی انجام نشده است. تومورهای مغزی می‌توانند در کودکان و بزرگسالان اتفاق بیفتند. با این حال، درمان برای کودکان ممکن است متفاوت از درمان برای بزرگسالان باشد.
اطلاعات کلی درباره آستروسیتومای کودکان
آستروسیتومای کودکان بیماری‌ای است که در سلول‌های خوش خیم (غیر سرطانی) یا بدخیم (سرطانی) در بافت مغز ایجاد و تکثیر می‌شوند.
- استروسیتوما ممکن است خوش خیم (غیر سرطانی) یا بدخیم (سرطان) باشد.
- سیستم عصبی مرکزی بسیاری از عملکرد‌های مهم بدن را کنترل می‌کند.
- علت بسیاری از تومورهای مغزی دوران کودکی مشخص نیست.
- علائم و نشانه‌های آستروسیتوما در تمام کودکان یکسان نیست.
- برای تشخیص آستروستیومای دوران کودکی، آزمایش‌هایی روی مغز و نخاع صورت می‌گیرد.
- آستروسیتومای کودکان معمولا از طریق جراحی تشخیص داده شده و برداشته می شود.
- عوامل خاصی براحتمال بهبود و انتخاب گزینه‌ها و روش‌های درمان تاثیر می‌گذارند.
استروسیتوما بر چه بخش‌هایی از سیستم عصبی اثر می‌گذارد؟
استروسیتوما در این قسمت‌های سیستم عصبی مرکزی شایع‌تر هستند:
- مخ: مخ بزرگترین بخش مغز است که در بالای سر جای دارد و کنترل تفکر، یادگیری، حل مسئله، گفتار، احساسات، خواندن، نوشتن و حرکت اختیاری را برعهده دارد.
- مخچه: مخچه در ناحیه پایینی پس‌مغز، (نزدیک ناحیه میانی پشت سر) قرار دارد و حرکت، تعادل و نحوه قرارگرفتن بدن را کنترل می‌کند.
- ساقه مغز: بخشی است که مغز را به نخاع متصل می‌کند، در پایین‌ترین قسمت مغز (درست بالای گردن) قرار دارد. ساقه مغز کنترل تنفس، ضربان قلب، و اعصاب و عضلات مورد استفاده در اعمال دیدن، شنیدن، راه رفتن، صحبت کردن و خوردن را کنترل می کند.
- هیپوتالاموس: ناحیه‌ای که در وسط پایه مغز واقع شده است و کنترل دمای بدن، گرسنگی و تشنگی را برعهده دارد.
- اعصاب بصری: مجموعه اعصابی که چشم را به مغز متصل می‌کنند
- نخاع: ستونی از بافت عصبی که از مغز خارج میشود، و تا میانه پشت بدن پایین می‌رود. نخاع با سه غشای نازک که مننژ نامیده می‌شوند پوشیده شده است. طناب نخاعی و غشاهای آن توسط مهره‌های ستون فقرات احاطه شده‌اند. سلول‌های عصبی طناب نخاعی پیام‌های عصبی را بین مغز و بقیه بدن انقال می‌دهند، مثل یک پیام از مغز برای ایجاد حرکت در عضلات و یا پیامی از پوست به مغز برای احساس لمس.
علائم و نشانه‌های آستروستیوما در همه کودکان یکسان نیست
علائم و نشانه‌ها به موارد زیر بستگی دارد:
- موقعیت تومور که در مغز قرار گرفته باشد یا نخاع
- اندازه تومور
- سرعت رشد تومور
- سن ومیزان رشد کودک
برخی تومورها نشانه یا علامتی ایجاد نمی‌کنند. نشانه‌ها و علائم ممکن است به واسطه آستروسیتومای کودکان یا سایر بیماری‌ها ایجاد شوند. اگر فرزند شما هر کدام از نشانه‌های زیر را دارد با پزشک کودک خود مشورت کنید:
- سردرد صبحگاهی یا سردردی که پس از استفراغ از بین برود.
- حالت تهوع و استفراغ
- مشکلات بینایی، شنوایی یا صحبت کردن
- از دست دادن تعادل و مشکل در راه رفتن
- بدتر شدن دست خط یا کند صحبت کردن
- ضعف یا تغییرحواس در یک سمت بدن
- خواب آلودگی غیر معمول
- انرژی بیشتر یا کمتر از حد معمول
- تغییر در شخصیت یا رفتار
- تشنج
- کاهش یا افزایش وزن بدون علت شناخته شده
- افزایش اندازه سر (در نوزادان)
علت بسیاری از تومورهای مغزی دوران کودکی ناشناخته است
هر چیزی که خطر ابتلا به بیماری را افزایش دهد، عامل خطر یا ریسک فاکتور است. داشتن یک عامل خطرلزوما به این معنا نیست که فرد به سرطان مبتلا شود. نداشتن عوامل خطر نیز به این معنا نیست که فرد سرطان نخواهد گرفت. اگر فکر می‌کنید کودکتان در معرض خطر است، با پزشک اوصحبت کنید. عوامل خطر احتمالی آستروسیتوما عبارتند از:
- سابقه پرتودرمانی مغز در گذشته
- وجود برخی اختلالات ژنتیکی خاص مانند نوروفیبروماتوز نوع1 یا توبروز‌اسکولوروزیس
آزمایشات و تست‌های مغزی و نخاعی برای تشخیص آستروستیومای کودکی
آزمایش و روش‌های زیر ممکن است مورد استفاده قرار گیرند:
- معاینه فیزیکی و سابقه پزشکی: معاینه بدن برای بررسی علائم عمومی سلامت. این معاینات شامل بررسی علائم بیماری، مانند توده یا هر چیز دیگری است که به نظر غیرعادی می‌رسد. سابقه عادت‌های رفتاری بهداشتی بیمار و بیماری‌ها و درمان‌های قبلی نیز بررسی خواهند شد.
- معاینه عصبی: مجموعه‌ای از سوالات و آزمایشات برای بررسی عملکرد مغز، نخاع و اعصاب است. این معاینات وضعیت روحی و روانی، هماهنگی و توانایی راه رفتن به صورت عادی و کیفیت عملکرد عضلات، حواس و واکنش‌های فرد را مورد بررسی قرار می‌دهند. این آزمایشات ممکن است با عنوان آزمون‌های عصبی یا معاینات عصبی شناختی شناخته شوند.
- آزمون میدان بینایی: آزمایشی است برای بررسی میدان دید فرد (کل ناحیه‌ای که در آن اشیا دیده می شوند.) این آزمون هم دید مرکزی (میزان بینایی فرد وقتی مستقیما به روبرو نگاه می‌کند) وهم دید محیطی (میزان بینایی فرد در جهات دیگر وقتی مستقیما به روبرو نگاه می‌کند) را اندازه گیری می کند. هر بار یکی از چشم‌ها آزمایش میشود و روی چشمی که مورد آزمایش نیست پوشانده میشود.
- ام آر ای(تصویربرداری رزونانس مغناطیسی) با گادولینیم: روشی است که از یک آهنربا، امواج رادیویی و یک رایانه برای ساختن تصاویر دقیق از مغز و نخاع استفاده می‌کند. ماده‌ای به نام گادولینیم داخل رگ تزریق میشود. گادولینیم در اطراف سلول‌های سرطانی جمع میشود تا آنها در تصویر روشن تر دیده شوند. این روش، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی هسته‌ای نیز نامیده میشود(ان ام آر آی) .گاهی در همان جلسه ام آر آی، اسپکتروسکوپی رزونانس مغناطیسی (ام‌آر‌اس) نیز به منظور بررسی ساختار شیمیایی بافت مغز انجام میشود.
استروسیتومای کودکان معمولا در جراحی تشخیص داده و برداشته میشود
اگر پزشکان نسبت به وجود آستروسسیتوما شک پیدا کنند، ممکن است مقداری از بافت را برای بیوپسی(نمونه‌برداری) بردارند. برای بیوپسی تومورهای داخل مغز، قسمتی از جمجمه برداشته میشود و از یک سوزن برای برداشت نمونه استفاده میشود. گاهی اوقات، سوزن توسط یک کامپیوتر هدایت میشود. یک آسیب‌شناس، بافت را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند تا ببینند آیا سلول سرطانی وجود دارد یا خیر. اگر سلول سرطانی یافت شود، ممکن است دکتر در طول همان عمل جراحی، تا جایی که امکان داشته و ایمن باشد تومور را بردارد. از آنجایی که تشخیص انواع تومورهای مغزی از هم ممکن است دشوار باشد، ممکن است والدین بخواهند یک متخصص آسیب‌شناس که تجربه تشخیص تومورهای مغزی را دارد، نمونه بافت کودکشان را بررسی کند. ممکن است روی بافتی که به عنوان نمونه برداشته شده آزمایش زیر انجام شود:
- ايمونوهيستوشيمی: آزمايشی که از آنتی بادی‌ها برای بررسی آنتی‌ژن‌های خاص در نمونه‌های بافت استفاده مي‌کند. آنتی بادی معمولا با یک ماده رادیواکتیو یا یک رنگ همراه میشود ، که این کار باعث می شود که بافت زیر میکروسکوپ واضح‌تر شود. این نوع آزمون ممکن است برای تشخیص تفاوت‌های بین سرطان‌های مختلف مورد استفاده قرار گیرد. آزمایش ام‌آی‌بی-1 نوعی آزمون ایمونوهیستوشیمی است که نمونه تومور را برای آنتی‌ژنی به همین نام مورد بررسی قرار می‌دهد. این آزمون ممکن است سرعت رشد تومور را مشخص کند.
گاهی اوقات تومورها در محلی ایجاد می‌شوند که برداشتن آنها مشکل می شود. اگر خطر بروز مشکلات شدید جسمی، عاطفی یا یادگیری در اثر برداشتن تومور وجود داشته باشد، بیوپسی انجام می شود و پس از آن درمان‌های بیشتر ادامه داده می شود. در کودکانی که مبتلا به ان اف 1 هستند، ممکن است نوعی استریستومای خفیف در ناحیه‌ای از مغز که بینایی را کنترل می‌کند ایجاد شود، که شاید نیازی به بیوپسی نداشته باشد. اگر رشد تومور متوقف شود یا علایم متوقف گردند، جراحی برای برداشتن تومور ضروری نخواهد بود.
