الیگودندروگلیوما (Oligodendroglioma) یک تومور مغزی است که در مغز ایجاد می‌شود و از سایر نقاط بدن نشات نمی‌گیرد. این نوع تومور به گروهی از تومورهای مغزی تعلق دارد که تحت عنوان گلیوما شناخته می‌شوند زیرا از سلول گلیال مغز تحت عنوان الیگودندروسیت شناخته می‌شوند به وجود می‌آیند. سلول‌های الیگودندروسیت یک پوشش چربی و محافظ از سلول‌های عصبی را در مغز به وجود میآورند که میلین نام دارند و انتقال سیگنال‌های عصبی کمک می‌کنند این نوع از تومورهای مغزی نیز مانند سایر تومورها بسته به میزان پیشروی و وخامت، با روش‌های مختلف شیمی درمانی، پرتو درمانی، و جراحی قابل درمان هستند.
میزان شیوع تومور الیگودندروگلیوما
الیگودندروگلیوما سومین گلیومای شایع است که حدود ۲ تا ۵ درصد از تومورهای اولیه مغزی و ۵ تا ۱۸ درصد از گلیوما را به خود اختصاص می‌دهد. این نوع تومور در بزرگسالان به ویژه افراد ۴۰ تا ۶۰ ساله بسیار شایع است.
ارتباط با ما
اگر علائمی مانند سردرد، تشنج و اختلالات حرکتی در خود یا عزیزانتان مشاهده کرده اید بهتر است هرچه زودتر به پزشک مراجعه نمایید تا در صورت وجود یکی از انواع تومور مغزی مانند الیگودندروگلیوما، با تشخیص به موقع بهترین درمان را برای آن در پیش بگیرید.
[shortcode-variables slug=”alert”][shortcode-variables slug=”name”]، متخصص جراحی مغز و اعصاب، با تجربه‌ای که در زمینه تشخیص و درمان آسیب‌ها و تومورهای مغزی دارد می‌تواند به شما یا عزیزانتان برای بازیابی سلامتی کمک کند. برای رزرو وقت ملاقات با دکتر مرادی با شماره [shortcode-variables slug=”number”] تماس حاصل فرمایید.[shortcode-variables slug=”alert1″]
درباره تومور مغزی الیگودندروگلیوما بیشتر بدانید
تومور الیگودندروگلیوما یک تومور مغزی نرم است که به رنگ صورتی خاکستری دیده می‌شود که معمولاً حاوی مواد زائد معدنی، لخته خونی، و یا کیست است. این طومارها زیر میکروسکوپ شبیه نیمرو هستند که می‌توانند در هر قسمتی از مغز تشکیل شوند اما احتمال تشکیل شدن آنها در لب قدامی و گیجگاهی بسیار بیشتر از سایر نقاط مغز است.
تومور الیگودندروگلیوما شامل چند نوع است؟
تومور الیگودندروگلیوما به دو گروه تقسیم می‌شود:
- گرید ۲ (گرید پایین) که رشد تومور بسیار آهسته است.
- گرید ۳ (گرید بالا) که تومور آناپلاستیک الیگودندروگلیوما سرعت رشد بسیار بالایی دارد و جز تومورهای بدخیم است.
تومورهای الیگودندروگلیومای گرید ۳ بیشترین تکرار را در لب قدامی دارند و لب گیجگاهی به عنوان مکانی دومین برای رشد این نوع تومور شناخته شده است. این تومورها عمدتاً در افراد مسن در رده سنی ۶۰ تا ۸۰ سال رخ می‌دهند، اگرچه احتمال بروز آنها در هر سنی وجود دارد. مشاهده شده است که این نوع تومور بیشتر در مردان تشکیل می‌شود. به طور کلی، تومورهای الیگودندروگلیومای گرید ۳ از سلول‌های گلیال تشکیل شده‌اند که به عنوان آستروسیت شناخته می‌شوند. این تومورها شامل انواع مختلفی از سلول‌های مختلط هستند که به عنوان الیگو آستروسیتوما شناخته می‌شوند. امروزه، آزمون ژنتیکی می‌تواند در تشخیص بین تومورهای آستروسیتوما و الیگودندروگلیوما کمک کند.
چه عواملی باعث بروز این نوع تومور می‌شوند؟
همانند سایر انواع تومورها علت بروز این نوع تومور نیز مشخص نیست. پذیرش این مسئله می‌تواند بسیار دشوار باشد و باعث شود بیمار احساس بی‌پناهی کند. بنابراین نمی‌توان هیچ کاری برای پیشگیری از بروز این نوع تومور انجام داد.
علائم تومور الیگودندروگلیوما چیست؟
افراد مبتلا به بیماری الیگودندروگلیوما ممکن است یک یا چند مورد از علائم زیر را داشته باشند:
- تشنج
- سردرد که با مصرف مسکن بهبود نیابد و در هنگام صبح بدتر می‌شود و با تهوع استفراغ همراه است.
- تغییر در وضعیت ذهن (تغییرات کلی در عملکرد مغز)
- سرگیجه و تهوع
- از دست دادن بینایی ( تغییر سطح بینایی یا توهم بینایی)
- ضعف عضلانی و از دست دادن کنترل حرکات بدن (ضعف یک طرف از بدن)
- تغییر در احساسات (قوی شدن حس بویایی، توهم در خصوص حس بویایی)
گاهی اوقات، علائم بیماری می‌توانند به موقعیت تشکیل تومور مرتبط باشند. در صورتی که این تومورها در لب قدامی تشکیل شوند، ممکن است باعث تغییرات تدریجی در شخصیت و روحیه بیمار، ضعف عضلانی یا بی حسی در یک طرف بدن شود. اما در صورتی که این تومورها در لب اقدامی تشکیل شوند، می‌توانند باعث مشکلات در گفتار و هماهنگی عضلات بدن و اختلال در حافظه گردند.
تومور مغزی الیگودندروگلیوما چگونه تشخیص داده می‌شود؟
آزمایشات و روش‌های که برای تشخیص این نوع تومور مغزی مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از:
تست نورولوژیک
در این آزمون، پزشک از بیمار درباره علائم سوال می‌کند. سپس وضعیت بینایی، شنوایی، تعادل، هماهنگی اعضای بدن، قدرت، و سلامت بدن را بررسی می‌کند. وجود هرگونه مشکل در هر یک از این نقاط می‌تواند یک سرنخ ارزشمند را در خصوص محل بروز تومور در اختیار پزشک قرار دهد.
عکسبرداری از مغز
عکس برداری از مغز می‌تواند به پزشک برای تشخیص اندازه و محل تومور کمک کند. معمولاً از اسکن ام آر آی برای تشخیص تومورهای مغزی استفاده می‌شود. می‌توان از این نوع اسکن در کنار عکسبرداری تخصصی ام آر آی مانند ام آر آی کارکردی و اسپکتروسکوپی تشدید مغناطیسی استفاده کرد. سی تی اسکن و برش نگاری با گسیل پوزیترون (PET) در زمره سایر روش‌های تشخیصی قرار دارند.
نمونه برداری از بافت مغز برای آزمایش (بیوپسی)
می‌توان نمونه برداری از بافت مغز، بر اساس موقعیت و محل تومور، را در حین جراحی برای تخلیه تومور الیگودندروگلیوما ایا قبل از عمل جراحی انجام داد. نمونه بافت تهیه شده در آزمایشگاه به لحاظ وجود انواع سلول‌ها و میزان تهاجم آنها مورد بررسی قرار می‌گیرد.
روش‌های درمان تومور الیگودندروگلیوما
روش‌های درمان تومور الیگودندروگلیوما عبارتند از:
انجام عمل جراحی برای تخلیه تومور
متخصص و جراح مغز سعی می‌کند تا حد امکان و بدون آسیب رساندن به بافت سالم مغز به تخلیه تومور نماید. استفاده از روش‌های تخصصی جراحی می‌تواند از آسیب رساندن به بافت سالم مغز در حین عمل جراحی پیشگیری کند. در صورتی که بخشی از سلول‌های تومور در مغز باقی مانده باشد، یا ریسک که عود تومور وجود داشته باشد، پس از عمل جراحی از روش‌های درمانی دیگری استفاده می‌شود.
شیمی درمانی
در شیمی درمانی از برخی داروهای خاص برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. این داروها در قالب قرص خوراکی یا سرم وریدی به بیمار داده می‌شوند. معمولاً پس از عمل جراحی از شیمی درمانی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقیمانده استفاده می‌شود برای درمان تومورهای سرطانی تهاجمی و پیشرونده از شیمی درمانی و پرتو درمانی به صورت ترکیبی استفاده می‌شود. افرادی که قصد ندارند عمل جراحی قرار بگیرند می‌توانند از شیمی درمانی و پرتو درمانی به عنوان درمان اولیه استفاده کنند.
پرتو درمانی
در پرتو درمانی از پرتو های پرانرژی مانند پروتون یا اشعه ایکس برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. در حین پرتو درمانی بیمار روی یک میز دراز می کشد و دستگاه در اطراف او حرکت می‌کند و پرتوهای پرانرژی را به سمت مغز هدایت می‌نماید. گاهی اوقات پس از عمل جراحی به صورت ترکیبی از پرتو درمانی و شیمی درمانی استفاده می‌شود.
آزمایشات بالینی
آزمایشات بالینی به مطالعه و بررسی روش‌های درمانی جدید گفته می‌شود که بیمار شانس امتحان کردن آخرین روش درمانی معرفی شده را می‌دهد، اما عوارض جانبی آن هنوز مشخص نشده است بیمار باید در خصوص شرکت در این آزمایشات با پزشک خود مشورت کند.
مراقبت تسکینی
مراقبت تسکینی یک نوع مراقبت پزشکی تخصصی است که تمرکز آن بر تسکین درد و کاهش سایر علائم بیماری است. متخصصان طب تسکینی با بیمار، اعضای خانواده و سایر پزشکان همکاری می‌کنند تا بتوانند در روند درمان به بیمار حمایت کنند. این نوع مراقبت معمولاً در شرایطی استفاده می‌شود که بیمار به عمل جراحی، درمان شیمیایی یا درمان پرتویی تحت می‌گردد. هدف اصلی مراقبت تسکینی، کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی بیمار در طول فرایند درمان است.
شیمی درمانی چه عوارضی دارد؟
شیمی درمانی هدف خود را در برداشتن سلول‌های فعال دارد. سلول‌های فعال به سلول‌هایی اطلاق می‌شود که به سرعت تقسیم و رشد می‌کنند و معمولاً شامل سلول‌های سرطانی است، اما گاهی اوقات شامل سلول‌های سالم نیز می‌شود. عوارض جانبی شیمی درمانی می‌تواند به سلول‌های سالم آسیب برساند. داروهای مورد استفاده در شیمی درمانی ممکن است با عوارض جانبی متنوعی همراه باشند، و برخی از داروها در شیمی درمانی عوارض جانبی خاصی دارند که ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشند. اهمیت ویژه‌ای که باید به آن توجه شود این است که اغلب این عوارض قابل درمان هستند. بیمار می‌تواند با پزشک خود درباره نگرانی‌ها صحبت کند و همه عوارض جانبی شیمی درمانی را به او اطلاع دهد. در اکثر موارد، عوارض جانبی شیمی درمانی نمی‌توانند تأثیر مثبت درمان را کاهش دهند، اما داروهای هدفمند می‌توانند تأثیرات مثبت درمان را نشان دهند. در زیر، برخی از عوارض جانبی شایع شیمی درمانی ذکر شده است.
احساس خستگی
خستگی و بی حالی یکی از عوارض شایع شیمی درمانی است و افرادی که شیمی درمانی می‌کنند همواره خسته هستند پزشک به آنها برای غلبه بر خستگی کمک می‌کند.
احساس درد
گاهی اوقات شیمی درمانی باعث بروز درد می‌شود و می‌تواند در نقاط مختلف بدن رخ دهد و شامل موارد زیر باشد:
- سردرد
- درد عضلات
- درد شکم
گاهی بیماران به دلیل آسیب عصبی، سوختگی، بی‌حسی و درد تیرکشنده که اغلب در انگشتان دست و پاها رخ می‌دهد، دچار درد و ناراحتی می‌شوند. بیشتر دردهای ناشی از شیمی درمانی در طول فرایند درمان بهبود خواهند یافت. با این حال، آسیب عصبی با هر دز دارو بدتر می‌شود و در مواردی که مصرف دارو منجر به تشدید وضعیت عصب می‌شود، پزشک ممکن است از ادامه درمان با آن دارو اجتناب کند. ترمیم کامل عصب آسیب دیده ممکن است چند ماه یا سال طول بکشد و در برخی افراد، این آسیب به طور کامل قابل درمان نباشد. درمان درد معمولاً بر اساس علت آن متفاوت است و بحث با تیم پزشکی درباره درد در طول شیمی درمانی بسیار مهم است. زیرا علاوه بر شیمی درمانی، عوامل دیگری مانند خود سرطان ممکن است باعث بروز درد شوند. در صورت وجود ارتباط بین درد و شیمی درمانی، پزشک به شیوه‌های زیر برای درمان آن پرداخت خواهد کرد.
- به بیمار داروی مسکن می‌دهد.
- با استفاده از درمان نخاعی یا مسدود کردن درد از ارسال سیگنال‌های درد از عصب به مغز پیشگیری می‌کند.
- دز داروی شیمی درمانی را تنظیم می‌کند.
از دست دادن اشتها
ممکن است اشتهای بیمار کاهش یابد اصلاً گرسنه نشود یا پس از خوردن مقدار ناچیزی غذا احساس سیری کنند اگر در طول درمان این روند ادامه پیدا کند بیمار دچار کاهش وزن می‌شود و مواد مغذی مورد نیاز را دریافت نخواهد کرد در نتیجه از حجم عضلات و قدرت بدنی او کاسته خواهد شد همین موارد باعث می‌شوند که توانایی بیمار برای بهبود کاهش یابد پزشک می‌تواند به بیمار برای این رفع این مشکل کمک کند.
تهوع و استفراغ
شیمی درمانی می‌تواند باعث بروز تهوع و استفراغ شود نوع داروی شیمی درمانی و دز آن از مواردی هستند که در بروز این عوارض جانبی نقش دارند مصرف برخی از داروها قابل قبل و بعد از شیمی درمانی می‌تواند از بروز تهوع و استفراغ پیشگیری کند.
یبوست
شیمی درمانی می‌تواند باعث بروز یبوست شود بنابراین بیمار به لحاظ دفع مدفوع به مشکل برمی‌خورد. مصرف برخی از داروها مانند داروهای مسکن می‌تواند باعث بروز یبوست شود. مصرف مایعات به اندازه کافی خوردن غذای متعادل و ورزش کردن می‌تواند از یبوست پیشگیری کند.
ریزش مو
داروهای برخی شیمی درمانی می‌توانند باعث ریزش موهای سر و بدن شوند، بنابراین ممکن است موها به صورت گروهی ریزش کنند. ریزش مو عموماً در چند هفته اول شروع شیمی درمانی رخ می‌دهد و بعد از آن یک تا دو ماه بعد از پایان درمان بدتر می‌شود. پزشک می‌تواند با توجه به نوع دارو و میزان دز دریافتی، احتمال ریزش مو را پیش بینی کند.
درمان این نوع تومور و زنده ماندن بیمار به زمان تشخیص بیماری بستگی دارد. معمولاً بیمار می‌تواند چندین ماه یا چند سال زنده بماند. اگرچه این عدد می‌تواند یک تخمین کلی را درباره این نوع تومورها ارائه دهد، باید به خاطر داشت که واکنش بدن هر بیمار به درمان ممکن است متفاوت باشد و این مسئله در بیماران متفاوتی ممکن است تجربه شود. عواملی مانند سلامتی عمومی بیماران و کیفیت درمان در مراکز درمانی یا بیمارستان‌ها در این آمار در نظر گرفته نشده است.
