درمان تومور نخاع به وضعیت کلی بیمار از جمله نوع، اندازه، محل قرارگیری تومور در نخاع بستگی دارد. یکی از اصلی‌ترین روش‌های درمان تومور نخاع جراحی است. این روش برای حذف تومور و حفظ عملکرد عصبی استفاده می‌شود. اگر به هر دلیلی امکان جراحی وجود نداشته باشد، روش‌های غیر جراحی مانند شیمی درمانی و رادیوتراپی به کار گرفته می‌شود. با رادیوتراپی سلول‌های سرطانی تخریب می‌شوند یا سرعت رشد آنها کاهش پیدا می‌کند. در روش شیمی درمانی نیز از داروهای قوی برای کشتن سلول‌های سرطانی در سراسر بدن استفاده می‌کنند. برای آشنایی بیشتر با روش‌های درمانی توصیه می‌کنیم تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
تومورهای نخاعی یا هر نوع زایده‌ای در ناحیه نخاع می‌تواند منجر به درد، مشکلات عصبی و در برخی موارد، فلج شود. این تومورها، چه سرطانی باشند و چه خوش‌خیم، ممکن است تهدیدی جدی برای حیات یا منجر به معلولیت‌های دائمی شوند. برای تشخیص و درمان به‌موقع تومور نخاعی، لازم است که به یک جراح متخصص مغز و اعصاب مراجعه شود. یک جراح ماهر در این زمینه می‌تواند به طور مؤثر بیماران را در روند درمان همراهی کند.
دکتر مهران مرادی
متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات
شما میتوانید برای دریافت مشاوره و معاینه به کلینیک فوق تخصصی دکتر مرادی مراجعه نمایید و یا از طریق لینک زیر به صورت اینترنتی نوبت رزرو کنید.
درمان جراحی و غیر جراحی تومور نخاعی
هدف ایده‌آل در درمان تومور ستون فقرات، کامل برداشتن تومور است، اما به دلیل خطر آسیب دائمی به نخاع و اعصاب اطراف، دستیابی به این هدف ممکن است پیچیده باشد. پزشکان باید سن و وضعیت عمومی سلامت بیمار را نیز در نظر بگیرند. همچنین، نوع تومور و آیا منشأ آن ساختارهای ستون فقرات یا مجرای نخاعی است، یا اینکه تومور از منطقه‌ای دیگر از بدن به ستون مهره‌ها گسترش یافته است، نیز باید در تعیین برنامه درمانی مد نظر قرار گیرد.
جراحی تومورهای نخاعی گردن
گزینه‌های درمان برای بیشتر تومورهای ستون فقرات عبارتند از:
پایش یا نظارت
ممکن است برخی از تومورهای ستون فقرات قبل از اینکه علامت یا نشانههایی ایجاد کنند، تشخیص داده شوند. این اتفاق غالبا زمانی می افتد که بیمار برای موردی دیگر مورد آزمایش و ارزیابی پزشکی قرار گرفته است. اگر تومورهای کوچک خوش خیم باشند و رشد نکنند یا بر روی بافت‌های اطراف خود فشاری وارد نکنند، تنها کاری که لازم است در موردشان انجام شود مراقبت و تحت نظر گرفتن دقیق آنهاست. این امر به خصوص در مورد افراد مسنی صورت می گیرد که ممکن است جراحی یا پرتودرمانی برایشان خطرات خاصی ایجاد کند. در این موارد احتمالا پزشک توصیه می کند که برای تحت نظر گرفتن تومور به صورت منظم و دوره ای ام آر آی یا سی تی اسکن انجام شود.
جراحی
جراحی اغلب زمانی انتخاب می‌شود که بتوان تومور را با میزان قابل قبولی از خطر آسیب دیدن کانال نخاعی یا اعصاب برداشت.
تکنیک‌ها و ابزارهای جدیدتر به جراحان مغز و اعصاب اجازه می‌دهد تا بتوانند تومورهایی را جراحی کنند که پیشتر دسترسی به آنها ممکن نبود. میکروسکوپ‌های قدرتمند که در جراحی‌های میکروسکوپی مورد استفاده قرار می‌گیرند، تشخیص تومور از بافت سالم را آسان‌تر می‌کنند. پزشکان همچنین می توانند در طول جراحی عملکرد نخاع و دیگر اعصاب را مورد نظارت قرار دهند، به این ترتیب احتمال آسیب رسیدن به آنها کاهش می یابد.
در برخی موارد، ممکن است در طی عمل جراحی از امواج صوتی با فرکانس بسیار بالا برای جداسازی تومورها و حذف قسمت های باقی مانده استفاده کرد. متاسفانه، حتی با وجود آخرین پیشرفت های جراحی، همه تومورها به طور کامل قابل برداشتن نیستند. هنگامی که توموری به طور کامل برداشته نشود، ممکن است پس از جراحی پرتو درمانی یا شیمی درمانی یا هر دو انجام گیرد. دوران نقاهت پس از جراحی ستون فقرات، بسته به روش آن ممکن است چندین هفته یا بیشتر طول بکشد. بیمار ممکن است در این دوران به طور موقت برخی حواس خود را از دست بدهد یا عوارض موقتی دیگری مثل خونریزی یا اسیب دیدگی بافت عصبی را تجربه کند.
درمان غیرجراحی تومور نخاعی
درمان های بدون جراحی برای تومور نخاع گردن عبارتند از:
پرتو درمانی
این روش می‌تواند برای از بین بردن بقایای تومورهایی که پس از جراحی تومور نخاع باقی مانده‌اند، درمان تومورهای غیر قابل جراحی یا تومورهایی که جراحی آنها بسیار خطرناک است، استفاده شود. همچنین، ممکن است درمان پرتوی به عنوان مرحله اول درمان تومورهای متاستاتیک (مواردی که سرطان از نقاط دیگر بدن به ستون فقرات گسترش یافته است) استفاده شود. همچنین، پرتودرمانی ممکن است برای کاهش درد و زمانی که جراحی بسیار خطرناک است، مورد استفاده قرار گیرد.
ممکن است برای کاهش برخی از عوارض جانبی پرتودرمانی، مانند تهوع و استفراغ از دارو کمک گرفت. تیم پرتودرمانی، بسته به نوع تومور، ممکن است درمان را تغییر دهد تا از آسیب به بافت اطراف آن جلوگیری کند و اثربخشی درمان را بهبود بخشد. این تغییرات ممکن است از صرف تغییر در شدت پرتوها تا استفاده از تکنیک های پیشرفته ای مثل پرتودرمانی سه بعدی کانفورمال متغیر باشد. در مواقعی که پرتودرمانی ستون مهره ها لازم است، ممکن است از نوع خاصی پرتودرمانی به نام پرتون درمانی برای درمان برخی تومورهای مهره ای مانند کوردوما و کندروسارکوم و بعضی از سرطان های دوران کودکی، استفاده شود.
رادیوسرجری استریوتاکتیک
در روش جراحی با امواج رادیویی استریو تاکتیک، پزشکان از یارانه برای متمرکز کردن پرتوها بر تومور با دقت بسیار بالا و از زوایای مختلف استفاده می کنند. در جراحی با امواج رادیویی برای درمان تومورهای ستون مهره ها، تکنولوژی های مختلفی برای پرتو رسانی به صورت استریوتاکتیک به تومورها وجود دارد، مثل: دستگاه برش گاما. این روش صرفا برای درمان تومورهایی با اندازه ها و انواع خاصی قابل اجراست، اما ثابت شده در مواردی که امکان استفاده از ان وجود داشته، روشی کاملا موثر است. تحقیقات روزافزونی استفاده از این روش را برای درمان تومورهای مهره ای و نخاعی انجام می شوند. با این وجود، مطالعات و بررسی های بیشتری برای تعیین بهترین تکنیک، دوز تابش و برنامه زمانی درمانی برای به کار بردن این روش در درمان تومورهای ستون مهره ها مورد نیاز است.
شیمی درمانی
برای بسیاری از انواع سرطان، شیمی درمانی، به عنوان درمانی استاندارد برای از بین بردن سلول های سرطانی یا جلوگیری از رشد آنها با استفاده از دارو به کار می رود. پزشک می تواند تعیین کند که آیا شیمی درمانی، خواه به تنهایی یا در ترکیب با پرتودرمانی، برای بیمار مفید است یا خیر. عوارض جانبی این روش ممکن است شامل خستگی، حالت تهوع، استفراغ، افزایش خطر عفونت و ریزش مو باشد.
سایر داروها
از آنجا که جراحی و پرتودرمانی و همچنین خود تومورها می توانند باعث التهاب درونی نخاع شوند، پزشکان گاهی، پس از عمل تومور نخاع یا در طی دوران پرتو درمانی، برای کاهش تورم داروهای کورتیکواستروئید را تجویز می کنند. اگر چه کورتیکواستروئیدها التهاب را کاهش می دهند، اما معمولا برای پرهیز از عوارض جانبی جدی آنها مانند ضعف عضلانی، پوکی استخوان، فشار خون بالا، دیابت و افزایش حساسیت به عفونت، صرفا برای مدت کوتاهی استفاده می شوند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
دلایل بسیاری برای کمر درد و درد پشت وجود دارد و در بیشتر موارد این درد در اثر تومور نخاعی ایجاد نمی‌شود. اما چون تشخیص و درمان زدودهنگام برای تومورهای نخاعی مهم هستند، اگر درد پشت یا کمر درد شما علایم زیر را دارد به پزشک خود مراجعه کنید:
- درد مداوم و پیش رونده.
- دردی که ارتباطی با فعالیت کردن شما ندارد.
- دردی که در شب بدتر می شود.
اگرسابقه سرطان دارید و به تازگی درد پشت یا کمر برایتان ایجاد شده است، در موارد زیر به سرعت به پزشک مراجعه کنید:
- ضعف عضلانی پیشرونده یا بیحسی در پاها یا بازوها
- تغییرات در عملکرد روده یا مثانه
دکتر مهران مرادی
متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات
شما میتوانید برای دریافت مشاوره و معاینه به کلینیک فوق تخصصی دکتر مرادی مراجعه نمایید و یا از طریق لینک زیر به صورت اینترنتی نوبت رزرو کنید.
عوامل خطر ابتلا به تومور نخاعی
عوامل خطر ابتلا به سرطان نخاع می‌توانند شامل عوامل ژنتیکی، محیطی، استفاده از مواد شیمیایی مضر، سابقه بیماری‌های خونی مزمن مثل لوسمی، عوامل ویروسی، و افزایش سن باشند.
این عوامل ممکن است به طور مستقل یا ترکیبی ریسک ابتلا به سرطان نخاع را افزایش دهند. وجود سابقه خانوادگی از این نوع سرطان نیز می‌تواند نقش مهمی در افزایش خطر ابتلا ایفا کند.
عوامل محیطی نظیر قرار گرفتن در معرض اشعه‌های مضر، مواد شیمیایی خطرناک، فعالیت در محیط‌های آلوده و مصرف دخانیات نیز می‌توانند احتمال ابتلا به سرطان نخاع را بالا ببرند. بنابراین، شناسایی این عوامل و انجام اقدامات پیشگیرانه مناسب می‌تواند در کاهش خطر ابتلا به سرطان نخاع مؤثر باشد.
مراقبت‌های بعد از جراحی برای رفع عوارض عمل
مدت زمان بستری پس از جراحی برای برداشتن تومور نخاعی معمولا بین ۲ تا 4 روز متغیر است و به وضعیت کلی بیمار وابسته است. دوره توان‌بخشی فیزیکی پس از عمل ممکن است نیاز به بستری شدن در مرکز توان‌بخشی باشد. اما در برخی موارد، درمان‌های فیزیکی یا فیزیوتراپی می‌تواند به‌صورت سرپایی یا در منزل انجام شود. بهبودی کامل و دوران نقاهت پس از جراحی می‌تواند از ۳ ماه تا یک سال به طول بینجامد و این زمان به پیچیدگی جراحی و وضعیت کلی سلامت بیمار بستگی دارد.
نتایج و آینده درمان تومور نخاع
نتایج بلند مدت درمان بیماری نخاعی به عوامل مختلفی از جمله سن و وضعیت عمومی بیمار و همچنین نوع تومور، یعنی خوش‌خیم یا بدخیم و همچنین وضعیت اولیه یا متاستاتیک آن، بستگی دارد. در صورتی که تومور از نوع اولیه باشد، هدف اصلی درمان، حذف کامل تومور است که می‌تواند تاثیر مثبتی بر درمان این بیماری داشته باشد. اما در مواردی که تومور از نوع متاستاتیک باشد، تمرکز درمان بر تسکین علائم و بهبود کیفیت زندگی بیمار قرار می‌گیرد تا امید به زندگی او افزایش یابد.
سوالات متداول
بله، تومور نخاعی می‌تواند خطرناک باشد. حتی تومورهای خوش‌خیم نیز می‌توانند با فشار بر نخاع باعث مشکلات جدی شوند. درمان زودهنگام برای جلوگیری از آسیب‌های دائمی ضروری است.
بهبودی کامل بستگی به نوع و مرحله تومور دارد. تومورهای خوش‌خیم به طور معمول بعد از جراحی به خوبی پاسخ می‌دهند، اما تومورهای بدخیم ممکن است نیاز به درمان‌های بیشتری داشته باشند و احتمال عود وجود دارد.
به طور کلی، علت دقیق بیشتر تومورهای نخاعی ناشناخته است و هیچ راه قطعی برای پیشگیری وجود ندارد. عوامل ژنتیکی و محیطی ممکن است در ایجاد تومورها نقش داشته باشند.
بله، تومورهای نخاعی ممکن است در کودکان نیز رخ دهند، هرچند که کمتر از بزرگسالان شایع هستند. علائم و درمان در کودکان مشابه بزرگسالان است، اما مدیریت و نیازهای درمانی ممکن است متفاوت باشد.
زندگی با تومور نخاعی ممکن است چالش‌برانگیز باشد، اما با درمان مناسب و حمایت‌های لازم، بسیاری از بیماران می‌توانند کیفیت زندگی خوبی داشته باشند. مدیریت علائم و پیگیری منظم درمان برای این بیماران حیاتی است.
