ناهنجاری‌های مادرزادی، که تحت عنوان malformations نامیده می‌شوند، بیماری‌هایی هستند که بر شکل‌گیری و عملکرد سیستم عصبی اثر می‌گذارند.انواع زیادی از ناهنجاری‌های مادرزادی در استخوان و بافت نرم سر و ستون فقرات وجود دارد، از جمله نقص‌های لوله عصبی مانند انسفالوسل، ناهنجاری چیاری و کیست‌های آراکنوئید.اسپاینا بیفیدا یا مهره شکاف‌دار یکی دیگر از ناهنجاری‌های مادرزادی نوزاد است که در آن نوزاد دارای شکاف در قسمتی از مهره‌های ستون فقرات است و انواع مختلفی دارد.برخی از ناهنجاری‌های مادرزادی خفیف هستند و برخی از آنها شدید هستند اما با جراحی توسط یک جراح مغز و اعصاب اطفال قابل اصلاح می‌باشند.
عوارض اسپاینا بیفیدا، برای همه یکسان نیست!
اسپینا بیفیدا می‌تواند درجه‌های مختلف شدت داشته باشد، از خفیف تا شدید. برخی افراد ممکن است معلولیتی اندک داشته باشند و این باعث محدودیت‌هایی در راه رفتن یا عملکرد آنها شود. برخی افراد دیگر ممکن است در حرکت کردن یا کنترل قسمت‌های بدنشان محدودیت داشته باشند و در موارد شدید، فلج شده یا قادر به راه رفتن و حرکت دادن بخش‌هایی از بدن خود نباشند. با این حال، با توجه به مراقبت‌های مناسب، اکثر افراد مبتلا به اسپینا بیفیدا می‌توانند زندگی کامل و پرباری را تجربه کنند.
ارتباط با ما
درمان صحیح و به موقع هر بیماری از جمله ناهنجاری‌های مادرزادی مغز یا ستون فقرات، می‌تواند تأثیر بسزایی در نتیجه درمان و سلامتی بیمار در آینده داشته باشد.
[shortcode-variables slug=”alert”]دکتر مرادی، متخصص جراحی مغز و اعصاب با تجربه و مهارت خود در تشخیص و درمان انواع عارضه‌ها و بیماری‌های مغز و ستون فقرات، می‌تواند به شما برای درمان مؤثر بیماری مادرزادی فرزندتان کمک کند.جهت رزرو وقت ملاقات با دکتر مرادی می‌توانید با شماره تلفن [shortcode-variables slug=”number”] تماس حاصل فرمایید.[shortcode-variables slug=”alert1″]
انواع ضایعات مادرزادی مغز و ستون فقرات
ناهنجاری‌های مادرزادی مغز و ستون فقرات می‌توانند انواع مختلفی داشته باشند که برخی از آنها عبارت‌اند از:
ناهنجاری‌های کیاری
ناهنجاری کیاری یک وضعیت است که در آن بخش‌هایی از مغز (تانسیل تانسیل) از سوراخ پایین جمجمه (فورامن مگنوم) بیرون می‌زنند و ممکن است فشاری بر مغز و نخاع اعمال کنند. این ناهنجاری می‌تواند جریان مایع مغزی نخاعی را مسدود کند و باعث هیدروسفالی شود. درمان عموماً برای کاهش فشار بر روی مغز و نخاع و ایجاد مسیرهای جدید برای تخلیه مایع مغزی نخاعی تمرکز دارد. جراحان از روش‌های مختلفی برای درمان این ناهنجاری استفاده می‌کنند، از جمله آزادسازی فشار با یا بدون دوراپلاستی (باز کردن غشاء دورا، غشاءی که مغز را پوشانده است).
انسفالوسل
انسفالوسل یک نوع نقص لوله عصبی است که در آن بخش‌هایی از مغز به جای قرار گرفتن در داخل جمجمه، به صورت بروزه بروجایی از طریق روزنه‌های جمجمه بیرون می‌زنند و توسط پوست یا غشاهای نازکی پوشیده می‌شوند. این اختلال می‌تواند منجر به عفونت و هیدروسفالی شود. درمان جراحی این بیماری شامل برداشتن استخوان و بافت نرم، تخلیه مایع مغزی نخاعی و جراحی ترمیمی یا بستن انسفالوسل است. کودکانی که به هیدروسفالی ناشی از انسفالوسل مبتلا هستند، برای مدیریت این وضعیت معمولاً به شانت مایع مغزی نخاعی نیاز دارند. شانت یک لوله است که در فضای باز (بطن) مغز قرار می‌گیرد و امکان تخلیه مایع مغزی نخاعی را به شکم کودک یا نقطه دیگری که به راحتی مایع مغزی را به بدن بازگرداند فراهم می‌کند.
کیست‌های آراکنوئید
کیست آراکنوئید شایع‌ترین نوع کیست مغزی است. این نوع کیست‌ها ضایعات مادرزادی (که از بدو تولد وجود دارند) هستند که در نتیجه تقسیم غشاء آراکنوئید رخ می‌دهد. این کیست‌ها کیسه‌های پر از مایع هستند، نه تومور، که در یکی از سه لایه بافت پوشش سیستم عصبی مرکزی ظاهر می‌شود.درمان جراحی این بیماری شامل تخلیه کیست توسط ایجاد سوراخ کوچک یا باز کردن جمجمه و ایجاد حفره‌های کوچک در کیست برای باز کردن مسیرهای مایع طبیعی در مغز (fenestrating) است.
اسپینا بیفیدا
اسپینا بیفیدا یک بیماری است که بر ستون فقرات تاثیر می‌گذارد و معمولا در هنگام تولد ظاهر می‌شود. این یک نوع نقص لوله عصبی (NTD) است.اسپینا بیفیدا ممکن است در هر کجای ستون فقرات اتفاق بیفتد، اگر تمام مسیر لوله عصبی مسدود نشود. هنگامی که تمام مسیر لوله عصبی مسدود نشده باشد، ستون مهره‌هایی که از نخاع محافظت می‌کند نمی‌گیرد تا حدی که باید شکل نمی‌گیرد و بسته نیست. این اغلب باعث آسیب به نخاع و اعصاب می‌شود.اسپینا بیفیدا ممکن است باعث اختلالات فیزیکی و فکری شود که از خفیف تا شدید متغیر است. شدت بستگی دارد به:
- اندازه و محل باز شدگی در ستون فقرات.
- آیا بخشی از نخاع و اعصاب تحت تاثیر قرار گرفته است یا خیر؟
انواع اسپاینا بیفیدا و علائم آن
انواع مختلف این ناهنجاری عبارت‌اند از:
دیس رافیسم نخاعی نهفته (OSD)
نوزادان مبتلا به این اختلال در کمر خود یک چال دارند. از آنجا که اکثر نوزادانی که در کمر خود چال دارند به OSD مبتلا نیستند، پزشک باید با استفاده از ابزار و آزمایش خاصی مطمئن شود. علائم دیگر لک قرمز، لک و پیس‌های پر رنگ‌تر از پوست روی پشت، دسته‌های مویی یا غده‌های کوچک هستند. در OSD، نخاع ممکن است در مسیر درست رشد نکند و ممکن است با رشد کودک، مشکلات جدی ایجاد کند. باید نوزادانی که مشکوک به ابتلا به OSD هستند توسط یک پزشک چکاپ شوند که آزمایشات لازم روی آنها انجام شود.
اسپینا بیفیدا مخفی
این بیماری معمولا اسپینا بیفیدای پنهان نامیده می‌شود، زیرا حدود 15 درصد از افراد سالم به آن مبتلا هستند و نمی‌دانند. اسپینا بیفیدا پنهان معمولا باعث آسیب نمی‌شود و هیچ علائم قابل مشاهده‌ای ندارد. نخاع و اعصاب معمولا سالم هستند. بیماران معمولا پس از تصویربرداری اشعه ایکس از کمر خود متوجه ابتلا به این بیماری می‌شوند. این یک یافته اتفاقی است زیرا X-Ray معمولا به دلایل دیگر انجام می‌شود. با این حال، در یک گروه کوچک از افراد مبتلا به SBO، درد و علائم عصبی ممکن است رخ دهد. اسپاینا بیفیدا نخاعی تتراد می‌تواند عواقب مخربی داشته باشد که نیاز به تحقیق توسط یک جراح مغز و اعصاب دارد.
منینگوسل (Meningocele)
منینگوسل باعث می‌شود بخشی از نخاع مانند یک کیسه که تحت فشار قرار می‌گیرد وارد ستون مهره‌ها شود. مایع عصبی در کیسه است و معمولا آسیب عصبی وجود ندارد. افراد با این شرایط ممکن است دارای معلولیت جزئی باشند.
میلومننگوسل (Meningomyelocele)، که اسپاینا بیفیدای کیسه‌ای (spina bifida cystica) نيز ناميده مي‌شود
این اختلال شدیدترین نوع اسپینا بیفیدا است. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که بخشی از ستون فقرات و اعصاب وارد قسمت باز ستون فقرات می‌شود. این باعث آسیب عصبی و سایر معلولیت‌ها می‌شود. 70 تا 90 درصد از کودکان مبتلا به این بیماری همچنین بیش از حد مایع در مغز خود دارند. این اتفاق به این دلیل رخ می‌دهد که مایعی که از مغز و نخاع محافظت می‌کند آنگونه که باید تخلیه نمی‌شود. این تجمع مایع، باعث فشار و تورم می‌شود. اگر این اختلال درمان نشود، سر یک فرد بیش از حد بزرگ می‌شود و ممکن است آسیب مغزی به او وارد شود. بچه هایی که به اسپاینا بیفیدا مبتلا نیستند نیز ممکن است این مشکل را داشته باشند، بنابراین والدین باید این مسئله را توسط یک پزشک بررسی کنند.
علت اسپینا بیفیدا چیست؟
هیچکس به طور قطع نمی‌داند. دانشمندان معتقدند که عوامل ژنتیکی و محیطی با هم در ایجاد این وضعیت دخالت دارند.
آلرژی به لاتکس: از عوارض این بیماری
آلرژی به لاتکس یا لاستیک طبیعی نیز برای کودکان مبتلا به اسپینا بیفیدا معمول است که ممکن است ناشی از قرار گرفتن در معرض زودهنگام در طول جراحی و روش‌های پزشکی باشد. اگر فرزند شما این حساسیت را داشته باشد، از قرار دادن او در معرض محصولات لاتکس مانند نوک شیشه شیر، پستانک‌ها و بادکنک‌ها پرهیز کنید. گزینه‌های فاقد لاتکس برای بسیاری از این محصولات وجود دارد.
تشخیص
اسپینا بیفیدا می‌تواند در دوران بارداری یا پس از تولد نوزاد تشخیص داده شود. اسپینا بیفیدای پنهان ممکن است تا اواخر دوران کودکی یا بزرگسالی تشخیص داده نشود یا ممکن است هرگز تشخیص داده نشود.
در طول بارداری
در طول بارداری، آزمون‌های غربالگری (آزمایش‌های قبل از زایمان) برای بررسی اسپینای بیفیدا و سایر نقایص مادرزادی وجود دارد. در مورد هر گونه سوال یا نگرانی درباره این آزمایش قبل از زایمان با پزشک خود صحبت کنید.
- AFP . AFP به معنای آلفا فتو پروتئین، پروتئینی است که نوزاد تولید می‌کند. این یک آزمایش خون ساده است که اندازه گیری می‌کند که چقدر AFP از کودک به جریان خون مادر منتقل شده است. سطح بالای AFP ممکن است به این معنی باشد که کودک به اسپینا بیفیدا مبتلا است. یک آزمایش AFP ممکن است بخشی از یک آزمایش تحت عنوان “آزمایش سه گانه” باشد که به بررسی نقص‌های لوله عصبی و سایر مسائل می‌پردازد.
- سونوگرافی. سونوگرافی نوعی تصویربرداری از کودک است. در بعضی موارد، پزشک می‌تواند ببیند که آیا کودک به اسپینا بیفیدا یا مشکلات دیگر که ممکن است سطح بالای AFP را ایجاد کرده باشد، مبتلاست یا خیر. اغلب اسپینا بیفیدا با این آزمون دیده می‌شود.
- آمینوسنتز. برای این آزمایش، پزشک یک نمونه کوچک از مایع آمنیوتیک که اطراف نوزاد را در رحم فرا گرفته است، بر می‌دارد. میزان AFP بالاتر از سطح متوسط در مایع ممکن است به این معنی باشد که کودک به اسپینا بیفیدا مبتلا است.
پس از تولد نوزاد
در برخی موارد ممکن است اسپینا بیفیدا تا پس از زایمان تشخیص داده نمی‌شود.گاهی اوقات زایده مویی پوست یا لکه کمرنگ در پشت کودک وجود دارد که اولین بار پس از تولد کودک دیده می‌شود. یک پزشک می‌تواند از یک اسکن تصویری مانند، اشعه X، MRI یا سی‌تی اسکن استفاده کند تا بتواند تصویر واضح‌تری از ستون فقرات کودک و استخوان‌های پشت او داشته باشد.گاهی اوقات اسپینا بیفیدا تا زمانی که نوزاد متولد می‌شود، تشخیص داده نمی‌شود زیرا مادر مراقبت‌های قبل از زایمان را دریافت نمی‌کند و یا سونوگرافی تصاویر واضحی از قسمت تحتانی ستون فقرات را نشان نمی‌دهد.
درمان اسپاینا بیفیدا
در حال حاضر هیچ گونه درمانی برای اسپینا بیفیدا وجود ندارد، اما تعدادی درمان برای کمک به کنترل بیماری و جلوگیری از عوارض آن وجود دارد.در بعضی موارد، اگر بیماری قبل از تولد تشخیص داده شود، کودک می‌تواند در حالی که هنوز در رحم قرار دارد در تلاش برای اصلاح و یا به حداقل رساندن نقص نخاعی، تحت عمل جراحی قرار گیرد. این روش توسط جراحان جنین پس از ارزیابی شدید خطر موجود برای مادر و جنین انجام می‌شود.درمان پس از تولد بسته به نوع و شدت نقص، سن کودک و سلامت کلی و همچنین ترجیحات شخصی، ممکن است شامل جراحی، داروها و فیزیوتراپی و رفتار درمانی باشد.کودکان مبتلا به خفیف‌ترین اسپینا بیفیدا، اسپینا بیفیدای پنهان، معمولا نیازی به درمان ندارند.کودکان مبتلا به اسپینا بیفیدای منینگوسل معمولا می‌توانند بدون جراحی درمان شوند. با این وجود، ممکن است عوارضی مانند مشکلات مثانه و هیدروسفالی یا تجمع بیش از حد مایع در مغز برای آنها ایجاد شود. اگر این بیماری درمان نشود، ممکن است باعث اختلالات حرکتی یا عقب ماندگی ذهنی شود.این مایعات را می‌توان به کمک یک روش جراحی با استفاده از یک لوله مخصوص به نام شانت از مغز تخلیه کرد. شانت زیر پوست به داخل شکم می‌رود و مایع بدون آسیب به بدن کودک منتقل می‌شود.میلومنینگوسل که شدیدترین نوع اسپینا بیفیدا است، به طور کلی برای اصلاح نقص نخاعی و جلوگیری از عفونت، آسیب بیشتر یا تروما به ستون فقرات و اعصاب در معرض قرار گرفته، نیاز به عمل جراحی دارد.اکثر نوزادان مبتلا به میلومنینگوسل همچنین به هیدروسفالی مبتلا می‌شوند که نیاز به درمان دارد. کودکان مبتلا به این نوع اسپینا بیفیدا همچنین ممکن است به آسیب شدید نخاعی مبتلا شوند که در آن نخاع و مهره‌ها همزمان با رشد کودک، کشیده نمی‌شوند و به طور طبیعی رشد نمی‌کنند. این ممکن است باعث کاهش عملکرد عضلات در پاها، روده و مثانه شود.جراحی بر روی نخاع ممکن است برای کمک به بازگرداندن عملکرد انجام شود. کودکان مبتلا به مشکلات عملکرد مثانه توسط یک متخصص اورولوژی درمان می‌شوند که ممکن است کاتتریزاسیون را پیشنهاد کنند، که در آن یک لوله کوچک به مثانه وارد می‌شود تا به تخلیه ادرار کمک کند.
دستگاه‌های فیزیوتراپی
بسیاری از کودکان مبتلا به اسپینا بیفیدا فلج جزئی یا کامل را تجربه می‌کنند و نیاز به دستگاه‌هایی مانند آتل، عصا یا صندلی چرخدار دارند. این کودکان با متخصصان ارتوپدی و فیزیوتراپی برای یادگیری تمرینات تقویت عضلانی کار می‌کنند. بعضی از کودکان ممکن است نیاز به عمل جراحی بر روی مفصل ران، ساق پا و پا داشته باشند.
پیشگیری
راه‌هایی برای زنان وجود دارد که خطر ابتلا به اسپینا بیفیدا را در دوران بارداری کاهش دهند.اگر باردار هستید یا ممکن است باردار شوید، از راهنمایی‌های زیر برای جلوگیری از ابتلای نوزاد خود به اسپینا بیفیدا استفاده کنید:
- هر روز 400 میکروگرم (mcg) اسید فولیک مصرف کنید. اگر در حاملگی قبلی خود تحت تاثیر اسپینا بیفیدا قرار داشته‌اید، شما ممکن است قبل از حاملگی و در اوایل دوران بارداری، به مصرف دوز بالاتری از اسید فولیک نیاز داشته باشید. با پزشک خود صحبت کنید تا در مورد آنچه که برای شما مناسب است صحبت کنید.
- با پزشک یا داروساز خود در مورد داروهای تجویزی و بدون نسخه، ویتامین‌ها و مکمل‌های غذایی یا گیاهی که مصرف می‌کنید صحبت کنید. درباره دارو و حاملگی آموزش ببینید
- اگر مشکلات پزشکی دارید مانند دیابت یا چاقی، مطمئن شوید قبل از اینکه باردار شوید تحت کنترل قرار گیرید.
- از گرمای بیش از حد برای بدن که ممکن است هنگامی که از حمام آب گرم یا سونا استفاده می‌کنید، اتفاق بیفتد، اجتناب کنید.
- هر نوع تب را با تایلنول (یا اگر دارویی با نام تجاری استامینافون در اختیار دارید) بر طرف کنید.
“کپی فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است.”
