تومور مغزی کاذب (Pseudotumor cerebri) یا سودوتومور سربری زمانی رخ میدهد که فشار داخل جمجمه بدون هیچ دلیل مشخصی افزایش می‌یابد. نشانه‌های آن شبیه تومور مغزی است اما در واقع توموری وجود ندارد. زمانی که دلیل خاصی برای افزایش فشار در درون جمجمه کشف نشود، تومور کاذب مغزی ممکن است بیماری افزایش فشار داخل مغزی (idiopathic intracranial hypertension) یا IIH یا تومور کاذب چشم نامیده شود. افزایش فشار داخل جمجمه وابسته به تومور کاذب مغزی موجب تورم عصب بینایی و در نتیجه آن از دست رفتن بینایی شود. دارو می‌تواند باعث کاهش فشار شود اما در بعضی از موارد جراحی ضروری است.
آیا بیماری افزایش فشار داخل مغزی در بچهها نیز رخ میدهد؟
این بیماری به طور کلی به دو گروه قابل تقسیم است. گروه اول شامل کودکان نابالغ است و معمولاً به صورت ثانویه یا کم اهمیت در آنها ظاهر میشود، این گروه بر روی زنان و مردان به طرز یکسانی تأثیر میگذارد. گروه دوم شامل نوجوانان بالغ است که به طور خاص تمایلی به افراد بالغ دارد. این نوع بیشتر در زنان باردار و چاق رخ میدهد. این بیماری به عنوان افزایش فشار جمجمه خوشخیم یا اولیه نیز شناخته میشود.
ارتباط با ما
تومورهای کاذب مغزی اگر بدون درمان باقی بمانند ممکن است عوارض جبران ناپذیری مانند از دست دادن بینایی را به دنبال داشته باشند. از این رو مراجعه به موقع به پزشک، هنگام مشاهده علائمی مانند سردرد و اختلال در بیماری می‌تواند تأثیر بسزایی در پیشبرد موفق‌تر روند درمان داشته باشد.
[shortcode-variables slug=”alert”][shortcode-variables slug=”name”]، متخصص جراحی مغز و اعصاب، با تجربه و مهارتی که در تشخیص و درمان انواع بیماری‌های مغز دارد، قادر است شما را در شناسایی علت به وجودآورنده علائم و درمان آن راهنمایی و همراهی نماید. برای رزرو وقت ملاقات با دکتر مرادی می‌توانید با شماره‌های [shortcode-variables slug=”number”] تماس حاصل فرمایید.[shortcode-variables slug=”alert1″]
علت تومور کاذب چشم (IIH) چیست؟
دلیل دقیق تومور کاذب مغزی در بسیاری از افراد معلوم نیست اما شاید مربوط به افزایش مقدار مایع مغزی‌نخاعی بین محدوده‌ی استخوانی جمجمه باشد. مغز و نخاع توسط مایعی به نام مایع مغزی نخاعی احاطه شده است که برای این اندام‌ها مانند ضربه‌گیر عمل کرده و از این بافت‌های اصلی محافظت میکند. این مایع توسط مغز تولید شده و در نهایت جذب جریان خون میشود. افزایش فشار در درون‌جمجمه در تومور مغزی کاذب شاید نتیجه مشکلی در روند جذب این مایع باشد. در حالت کلی، فشار داخلی جمجمه وقتی افزایش می‌یابد که محتویات داخل جمجمه از ظرفیت آن بیشتر است. برای مثال، تومور مغزی باعث افزایش فشار داخل جمجمه میشود زیرا جایی برای برای تومور در نظر گرفته نشده است. اتفاقی مشابه زمانی رخ میدهد که مغز متورم شده یا مایع مغزی نخاعی بیشتر از حد معمول است. مظلعات زیادی نشان میدهد که بیشتر مردم دارای تومور مغزی کاذب دارای نوعی باریک شدن (تنگی مجرا) در دو سینوس بزرگ در مغز هستند(سینوس های عرضی). تحقیقات در حال بررسی اینکه آیا باریک شدن سینوس ها علت تومور مغزی کاذب یا معلول آن است.
علایم بیماری سودو تومور یا تومور کاذب مغزی چیست؟
نشانه‌ها و علائم تومور کاذب مغزی شامل:
- سردردهای متوسط یا شدیدی که از پشت چشم‌ها منشا می‌گیرد و با حرکت آن درد بدتر میشود.
- صدای زنگ در گوش ها که با ضربان قلب ضربان دارد(ضربان وزوز گوش)
- تاری و تیرگی بینایی
- از دست دادن بینایی در مدت زمان کوتاهی که در یک یا هر دو چشم رخ میدهد.
- مشکل در دیدن کناره‌ها
- دو بینی (دیپلوپیا)
- دیدن فلش های نور (فتوپسیا)
- درد گردن، شانه، پشت
عوامل خطر ایجاد افزایش فشار بی دلیل مغز
عوامل زیر به تومور مغزی کاذب مرتبط هستند:
چاقی
چاقی در ارتباط با تومور مغزی کاذب شناخته شده است که در هر ۱ تا ۲ نفر در هر ۱۰۰,۰۰۰ نفر اتفاق می‌افتد. در زنانی که چاق هستند، تقریباً ۴ تا ۲۱ نفر در هر ۱۰۰,۰۰۰ این بیماری را نشان می‌دهند. زنان کمتر از ۴۴ سال که چاق هستند بیشتر احتمال دارد دچار تومور مغزی کاذب شوند.
داروها
ماده‌های که در ارتباط با تومور مغزی کاذب هستند شامل:
- هورمون رشد
- تتراسایکلین
- ویتامین A زیاد
سایر داروها نیز شاید مرتبط با تومور مغزی کاذب باشند اما تحقیقات بیشتری نیاز است.
مشکلات سلامتی
عوارض و بیماری‌های زیر در ارتباط با تومور مغزی کاذب هستند.
- بیماری ادیسون
- کم خونی
- سندروم بهجت
- لخته شدن خون
- سل پوستی(لوپوس)
- بیماری های کلیوی
- سندروم تخمدان پلی کیستیک
- قطع ناگهانی تنفس در خواب
- غدد پاراتیروئید ضعیف
- ازدیاد اوره در خون(یورومیا)
عوارض پسودو تومور
برخی بیماران تومور مغزی کاذب بینایی‌شان بدتر و بدتر شده و شاید در نهایت به نابینایی ختم شود. حتی اگر علائم بیماری برطرف شده باشد، ماه‌ها یا حتی سال‌ها بعد امکان تکرار یا عود آن وجود دارد.
تشخیص سندرم تومور کاذب مغز یا بیماری IIH
برای تشخیص این بیماری، دکتر علائم و سابقه دارویی شما را بررسی خواهد کرد و چند معاینه فیزیکی انجام خواهد داد و چندین آزمایش را مشخص خواهد کرد.
معاینه چشم
یک تخصص‌پزشک آفتالمولوژیست که در زمینه عوارض چشمی تخصص دارد، معاینه چشمی را انجام خواهد داد. اگر شک در مورد وجود یک تومور مغزی کاذب وجود داشته باشد، دکتر چشم، تورمی را که در پشت چشم وجود دارد و تأثیری بر روی عصب‌های بینایی دارد، بررسی خواهد کرد. این تورم به عنوان ادم پاپی شناخته میشود. همچنین، آزمایش زمینه‌ی بینایی نیز انجام میشود تا مشخص شود آیا علاوه بر نقاط کور معمولی که در نقطه ورود عصب بینایی به شبکیه چشم وجود دارند، نقاط کور دیگری نیز وجود دارد یا خیر.
تصویر برداری از مغز
پزشک شما MRI یا CTاسکن را انجام خواهد داد. این آزمایشها می‌توانند سایر دلایلی را که نشانه‌های مشابه به وجود می‌آورند، مانند تومور مغزی و لخته‌های خونی.را نشان دهند.
برداشتن مایع نخاعی(پونکسیون کمری)
دکتر آزمایش پونکسیون کمری را انجام خواهد داد تا میزان فشار داخل جمجمه و سطح گلوکز و پروتئین را اندازه گیری کند. در این آزمایش متخصص یک سوزن بین دو مهره پشت کمر وارد کرده و مقدار کمی از مایع نخاعی مغزی را برای آزمایش در آزمایشگاه خارج میکند.
درمان تومور کاذب مغزی یا سودوتومور سربری
هدف از درمان تومور مغزی کاذب بهبود علائم و جلوگیری از بدتر شدن بینایی است. بسته به نوع شرایط بیماری، پزشک برای کنترل علائم دارو تجویز خواهد کرد یا جراحی را توصیه خواهد کرد.
عمل جراحی
دو روش جراحی ممکن است برای معالجه تومور کاذب به کار گرفته شود.
ایجاد روزنه درغلاف عصب بینایی
در این روش، جراح روزنه ای در غشای اطراف عصب بینایی ایجاد میکند. این کار باعث خروج مایع اضافی مغزی نخاعی میشود. در بیشتر موارد بینایی پایدار شده یا بهتر میشود. بیشتر افرادی که این جراحی را برای یک چشم انجام داده‌اند، در هر دو چشم بهبودی را متوجه شده اند. اگرچه، این جراحی همیشه موفقیت‌آمیز نیست و شاید حتی مشکلات بینایی را افزایش هم دهد.
انتقال مایع نخاعی
در روش جراحی دیگری، با قرار دادن یک لوله نازک و بلند (شانت) در مغز یا پایین نخاع، دکتر به خروج مایع مغزی-نخاعی اضافی کمک میکند. این لوله از زیر پوست به شکم متصل میشود، جایی که مایع مغزی-نخاعی اضافی تخلیه میشود. برخی از افراد پس از این جراحی بهبود قابل توجهی را تجربه می‌کنند. با این حال، این شانت‌ها ممکن است مسدود شوند که این باعث میشود نیاز به جراحی‌های بیشتری باشد تا شانت به طور کامل کار کند. عوارض جانبی این نوع جراحی ممکن است شامل سردرد ناشی از فشار پایین و عفونت‌ها باشد. این جراحی معمولاً زمانی انجام میشود که شرایط بیمار بهبود نیافته و درمان‌های دیگر نتیجه مطلوبی نداشته باشند. شانتی که در نخاع تعبیه میشود، حداقل یک بار در سال اول نیاز به بررسی و بازبینی دارد. به همین دلیل، امروزه جراحی شانت مغز به شکم به عنوان انتخاب اولیه مورد استفاده قرار می‌گیرد، اگرچه به دلیل فشردگی بطن‌ها، این جراحی چالش‌هایی دارد و نیاز به استفاده از دستگاه هدایت‌کننده (ناویگاسیون) دارد.
داروها
داروهایی که برای درمان این بیماری مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از:
داروی گلوکوم (آب سیاه)
یکی از اولین داروهایی که معمولا امتحان میشود استازولامید (Diamox)، بک داروی گلوکوم، است. این دارو ممکن است میزان تولید مایع مغزی‌نخاعی را کاهش دهد. همچنین نشان داده شده که این دارو علائم را در ۴۷ تا ۶۷ درصد بیماران بهتر میکند. عوارض جانبی احتمالی شامل ناراحتی معده، خستگی، مورمور شدن انگشتان دست و پا و دهان و سنگ کلیه است.
داروهای ادرار آور(دیورتیک)
اگر استازومید به تنهایی کارامد نبود در بعضی از مواقع با فورسامید (Lasix) ترکیب میشود. یک داروی ادار آور قوی که میزان نگهداری مایع نخاع مغزی را با افزایش ادرار کم میکند.
داروهای میگرنی
داروهایی که معمولاً برای تسکین میگرن تجویز می‌شوند می‌توانند برخی اوقات سردردهای شدیدی را که همراه با تومور کاذب مغزی است را تسکین دهند. اگر بینایی فرد بدتر شد، جراحی برای کاهش فشار اطراف عصب بینایی یا کاهش فشار درون‌جمجمه‌ا شاید ضروری باشد.
کاهش وزن
چاقی به طور قابل توجهی احتمال ابتلا به تومور مغزی کاذب در زنان جوان را افزایش میدهد. حتی در زنانی که به طور قابل توجهی چاق نیستند و وزن متوسطی دارند، احتمال ابتلا به تومور مغزی کاذب نیز افزایش می‌یابد. کاهش وزن اضافی و حفظ وزن سالم می‌تواند به کاهش احتمال بروز تومور مغزی کاذب کمک کند. مطالعات نشان داده است که کاهش وزن بین 6 تا 10 درصد می‌تواند منجر به کاهش کامل یا حداقل بهبود سریعتر بیماری شود.
پیش بینی وضعیت پسودوتومور مغزی یا چشمی چگونه است؟
برای بیشتر مردم دارای تومور کاذب چشم معمولا با درمان بهبود می‌یابد. برای بقیه افراد با گذشت زملن وضعیت بدتر میشود، یا برطرف شده و دوباره عود میکند. حدود 5 تا 10 درصد زنان دارای تومور کاذب مغزی از دست دادن ناتوانی دید را تجربه می‌کنند. بیشتر مریض ها نیازی به جراحی ندارند. در صورتی که تومور مغزی کاذب داشته باشید باید به صورت مداوم چشم ها بررسی شوند.
درباره پاپیلاری یا ادم پاپی بیشتر بدانید
سر عصب بینایی، که همچنین دیسک بینایی یا پاپیلا نامیده میشود، قسمتی است که عصب بینایی( عصب هایی که پیام ها را از چشم به مغز منتقل می‌کنند) وارد مردمک چشم میشود. برای تشخیص ادم پاپی از دستگاه معاینه چشم (ophthalmoscope که نور را به چشم می‌تاباند و شبکیه چشم را روشن میکند تا دکتر چشم را بررسی کند) . در ادم پاپی عصب های بینایی به صورت غیر طبیعی در مکان بالاتری قرار دارند. بیشتر مواقع در هر دو چشم به این صورت است. دلایل ایجاد آدم پاپی شامل تورم مغزی(تورم مغز ناشی از انسفالیت یا آسیب فیزیکی)، تومورها یا ضایعات که فضای داخل جمجمه را اشغال می‌کنند، افزایش تولید مایع مغزی نخاعی(CSF)، کاهش جذب مایع مغزی نخاعی ( در اثر لخته شدن خون در رگ، مننژیت و خونریزی مغزی)، انسداد سیستم بطنی درون مغز، هیدروسفالی، شکل گیری غیر عادی جمجمه در هنگام تولد(craniosynostosis)، و بیماری تومور مغزی کاذب. برای تشخیص ادم پاپی نیاز به ارزیابی فوری بیشتری وجود دارد. این بیماری به نام انسداد دیسک چشم نیز شناخته میشود.
علائم پاپیلاری
در ابتدا ادم پاپی ممکن است بدون اثر در بینایی ظاهر شود. تغییر دید ناگهانی، تاری دید، دو بینی، پر پر زدن دید، یا از دست دادن کامل بینایی که چند ثانیه طول می‌کشد از علائم ادم پاپی هستند. علائم دیگر که بخاطر بالا رفتن فشار در مغز است شامل سردرد، تهوع، استفراغ و یا ترکیبی از این ها ممکن است رخ دهد. این بیماری باعث ایجاد درد نمی‌شود.
درمان تورم صفحه عصب بینایی
اختلالی که باعث افزایش فشار مغز میشود باید خیلی سریع درمان شود. برای مثال اگر فشار زیاد مایع مغزی نخاعی به علت تومور مغزی است، کورتیکواستروئیدها تجویز خواهد شد اما جراحی برای برداشتن تومور یا پرتو درمانی برای کوچک کردن اندازه تومور ممکن است لازم شود. عفونت اگر باکتری است می‌تواند با آنتی بیوتیک تحت درمان قرار بگیرد. برای خشکاندن آبسه‌ها نیز از آنتی بیوتیک استفاده خواهد شد.
