جراحی برای حذف تومورهای هیپوفیز و سایر ضایعات در قاعده جمجمه در طول دو دهه گذشته بسیار کم تهاجمی شده است. در مقایسه با عمل جراحی میکروسکوپی یا باز، جراحی آندوسکوپی شامل برش‌های کوچک است. جراحی آندوسکوپی اندوناسال، که در آن آندوسکوپی از طریق سوراخ بینی انجام میشود نیز در 10 سال گذشته محبوبیت داشته است.مزایای اصلی جراحی آندوسکوپی عبارتند از: اجتناب از انقباض مغز، حداقل یا بدون دستکاری عصب بینایی، بدون برش صورت.
آندوسکوپی قاعده جمجمه روش امن و مطمئن برای درمان تومورهای مغزی
جراحی از طریق مسیر اندوناسال روشی است که برای تقریباً تمام آدنوم های هیپوفیز و کیست شکاف Rathkeو همچنین بیشتر کرانیوفارنژیوما و کوردوما ترجیح داده میشود. با استفاده از آندوسکوپی با وضوح‌بالا (تلسکوپ جراحی)، جی پی اس مغزی و اولتراسوند داپلر برای تعیین محل شریان کاروتید، روش اندونسال به یک روش ایمن و مؤثر تبدیل‌شده است.
ارتباط با متخصص
[shortcode-variables slug=”alert”]
اگر مایلید درباره این روش کم‌خطر که عوارض کمتری نسبت به روش سنتی جراحی باز مغز دارد، اطلاعات بیشتری کسب کنید، از دکتر مرادی، متخصص جراحی مغز و اعصاب راهنمایی بخواهید. دکتر مرادی با توجه به تجربه و تبحر خود در خصوص درمان انواع جراحی‌های مغزی می‌تواند به شما برای انتخاب بهترین روش درمان کمک نماید. برای رزرو وقت ملاقات می‌توانید با شماره تلفن [shortcode-variables slug=”number”] تماس حاصل فرمایید.
[shortcode-variables slug=”alert1″]
آناتومی قاعده جمجمه
قاعده جمجمه یک ساختار استخوانی نامنظم و پیچیده است که مغز روی آن قرار دارد. این منطقه شامل رگ‌های خونی بزرگ است که تامین کننده مواد غذایی ضروری، اعصاب اساسی و مسیرهای خروجی مغز هستند. قاعده جمجمه به سه ناحیه جلویی، میانی و پشتی تقسیم میشود. محفظه جلویی در بالای چشمان قرار دارد، محفظه میانی در پشت چشمان و در اطراف غده هیپوفیز که یک عضو ضروری در تنظیم هورمون‌ها است، قرار دارد. محفظه پشتی حاوی مغز و نخاع است. مخچه ارتباط بین مغز و نخاع است و عملکردهایی مانند تنفس، فشار خون، حرکات چشم، بلعیدن و غیره را کنترل می‌کند. این ارتباط از طریق یک سوراخ بزرگ به نام فرامن مگنوم برقرار میشود. مخچه که در پشت فرامن مگنوم قرار دارد، مسئول هماهنگی و تنظیم تعادل است. سقف قاعده جمجمه شامل مغز و یک لایه ضخیم که مغز روی آن قرار دارد و تنتوریوم نامیده میشود. هر بخش از قاعده جمجمه در سطحی متفاوت قرار دارد که پیچیدگی این منطقه را بیشتر می‌کند. زمانی که یک فرد ایستاده و به سمت جلو حرکت می‌کند، محفظه جلویی در سطح بالا قرار دارد و محفظه پشتی در سطح پایین‌تر قرار دارد.
علل تومورهای قاعده جمجمه
پزشکان و محققان علل تومورهای قاعده‌ی جمجمه و یا هرگونه توموری که در بدن رشد می‌کند را نمی‌دانند. آن‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که اکثر تومورهای مغزی با ناهنجاری‌های ژن‌های مسئول کنترل چرخه سلولی مرتبط هستند. این اختلالات منجر به رشد سلول‌های کنترل نشده میشود.
علائم تومورهای قاعده جمجمه
علائم بیماران مبتلابه بیماری‌های قاعده‌ی جمجمه بسیار متغیر است زیرا بسیاری از ساختارهای مهم موجود در این منطقه است. این علائم ناشی از فشرده شدن اعصاب مهم یا مسدود شدن جریان طبیعی مایع اطراف مغز است.
- تومور محوطه قدامی ممکن است سردرد ، احتقان سینوسی یا تغییرات بینایی را ایجاد کند.
- تومور در محفظه میانی می‌تواند اختلالات عملکرد غدد درون‌ریز یا تغییرات بینایی را ایجاد کند.
- کسانی که دارای تومور در محفظه خلفی هستند دچار گردن درد، سرگیجه، وزوز گوش، از دست دادن شنوایی و مشکلات بلع و صحبت می‌شوند.
ابزارهای تشخیصی برای اختلالات پایه جمجمه
روش‌های زیر برای تشخیص تومورها و اختلالات مغز مؤثر است:
تصویربرداری ام آر آی (MRI)
ام آر آی یک آزمایش تشخیصی است که تصاویر سه‌بعدی ساختارهای بدن را با استفاده از میدان مغناطیسی و فناوری رایانه‌ای تولید می‌کند. ام آر آی تصاویر بسیار واضح از انواع مختلف بافت عصبی و تصاویر واضح از مغز و قسمت خلفی مغز را ارائه می‌دهد. ام آر آی مغز می‌تواند بسیاری از اختلالات ازجمله نشانه‌های مینی سکته قبلی را تشخیص دهد.
توموگرافی کامپیوتری ( سی‌تی‌اسکن یا کت اسکن)
سی‌تی‌اسکن از ترکیبی از اشعه ایکس و تکنولوژی کامپیوتر برای تولید تصاویر مغز استفاده می‌کند. سی‌تی‌اسکن ساختار مغز را نشان می‌دهد و وجود توده، جمع‌آوری مایع یا نشانه‌های سکته مغزی را ارزیابی می‌کند.
اسکن استخوان: این روش شامل تزریق مواد رادیواکتیو به جریان خون میشود. تومور مواد را جذب می‌کند و یک دوربین مخصوص برای تولید تصویر با استفاده از یک کامپیوتر استفاده میشود. به‌این‌ترتیب پزشک شما می‌تواند تومور استخوان را پیدا کند و هرگونه گسترش سرطان را به سایر اعضا تشخیص دهد.
پت اسکن (PET)
پت اسکن می‌تواند تغییرات در سلول‌ها را در زمان رشد آن‌ها تشخیص دهد. پت اسکن اغلب همراه با سی‌تی‌اسکن استفاده میشود و سلول‌های مغزی دارای تومور را شناسایی می‌کند تا بتوان آن‌ها را با قسمت‌های نرمال مغز مقایسه کرد.
جراحی قاعده‌ی جمجمه چیست؟
جراحی آندوسکوپی ترمیم قاعده جمجمه در بیمار با لیک مایع مغزی و هوا داخل مغز
جراحی قاعده جمجمه برای حذف یا ترمیم اختلال بر روی سطح استخوان زیر مغز – قاعده جمجمه انجام میشود.دسترسی به‌قاعده جمجمه دشوار است که موجب میشود درمان ناهنجاری‌های مغزی که در این منطقه ایجادشده است دشوار باشد اما پیشرفت‌های جراحی و بهبود در تصویربرداری عصبی، دسترسی به‌قاعده جمجمه را ممکن و با جراحی قابل‌درمان کرده است.جراحی قاعده جمجمه را می‌توان با بالاترین استانداردهای ایمنی و کارایی با هر یک از دو روش موجود انجام داد. پزشکان در هر مورد رویکردی را انتخاب می‌کنند که بستگی به موارد ناهنجاری‌ها دارد و برای هر بیمار بهترین است.
كرنيوتومي
این تکنیک جراحی روشی سنتی و باز است که در آن بخش‌هایی از جمجمه به‌طور موقت به‌منظور دسترسی به مغز استخوان استخراج می‌شوند. برای برخی ناهنجاری‌های مغزی، این رویکرد اکنون می‌تواند با استفاده از تکنیک‌های کم تهاجمی، هر دو برش و دهانه‌ی جمجمه را با حداقل اندازه انجام دهد.
جراحی ترانسفنوئید
این یک روش کم تهاجمی است که در آن عمل از طریق سوراخ بینی یا داخل دهان با کمک آندوسکوپی انجام میشود. فقط برش‌های بسیار کوچک ایجاد می‌شوند و معمولاً آن‌ها قابل‌مشاهده نیستند.
میکروسکوپ پیشرفته، لیزر و سونوگرافی
برخی مراکز طبی ممکن است تکنیک‌های پیشرفته میکروسکوپیک، لیزر و سونوگرافی را در انواع خاصی از تومورها که در عمق قاعده‌ی جمجمه قرار دارند انجام دهند. به‌عنوان مثال لیزر جراحان را قادر می‌سازد تا در زمان کمتری، عوارض کمتر، استفاده کمتر از بیهوشی و احتمال آسیب به بافت‌های مغز و عضلات اطراف این تومورها را کاهش دهند
پرتو جراحی
پرتو جراحی با استفاده از پرتوهای تابش یونیزه برای هدف‌گیری دقیق تومور استفاده می شود به‌طوری‌که به سازه‌های اطراف تابش نور کمی داشته باشد. این روش می‌تواند به‌عنوان درمان مستقل و یا علاوه بر رزکسیون جراحی استفاده شود. بسیاری از تومورها، به‌ویژه تومورهایی که دسترسی به آن‌ها از طریق جراحی دشوار است با این تکنیک‌ها درمان می‌شوند.
چه زمانی جراحی قاعده جمجمه انجام میشود؟
جراحی قاعده جمجمه زمانی انجام میشود که اختلال مغزی در نزدیکی قاعده جمجمه یافت میشود. اگر تومور در مرکز قاعده جمجمه باشد پزشکان عصبی ما همیشه اولین بار گزینه‌های محافظه‌کارانه‌ای مانند دارو را در نظر می‌گیرند، اما اغلب جراحی درمان اصلی برای رفع ناهنجاری است.اختلالات مغزی مانند تومور قاعده جمجمه، آنوریسم ، آبسه مغزی ، هماتوم، بدشکلی وریدی، و هیدروسفالی با جراحی قاعده جمجمه درمان می‌شوند.
آندوسکوپی قاعده جمجمه برای چه کسانی مناسب است؟
اگر فردی دچار توموری مانند تومور هیپوفیز یا توموری در قسمت جلویی جمجمه باشد، ممکن است تومور را با استفاده از آندوسکوپی درمان کرده و از بین ببریم. پزشک ممکن است یک نوع جراحی را توصیه کند که از طریق سینوس اسفنوئیدی، که مستقیماً در پشت بینی قرار دارد، انجام میشود. با استفاده از این روش، پزشک نیازی به ورود به داخل حفره مغز ندارد. تومورهای هیپوفیز و مننژیوم می‌توانند دو نوع تومور مغزی باشند که با استفاده از این روش آندوسکوپی قابل شناسایی و درمان هستند. تومورهایی که از طریق آندوسکوپی اندونزال قابل دسترسی هستند عبارتند از:
آدنوم های هیپوفیز ازجمله:
- اکرومگالی
- بیماری قلبی
- پرولاکتینوما
- ادونوم TSH
- ادونوم غیرفعال
- اختلال غده هیپوفیز
- ادونوم مکرر
تومورهای غیر هیپوفیز:
- کرانیوفارنژیوما
- کیست Rathke
- کیست آرکانوئید
- مننژیوما
- کوردوما
- سینوناسال کرونوم
- اولفکتوری نروبلاستوما
مزایای این روش چیست؟
رویکردهای آندوسکوپی تعدادی از مزایای قابل‌توجهی را نسبت به رویکردهای باز سنتی ارائه می‌دهند که شامل موارد زیر است:
- اجتناب از برش‌های پوستی، سرگیجه‌های حاد و مهم‌تر از آن انقباض مغز
- زخم و درد کمتر پس از عمل، بستری کمتر در بیمارستان و بهبودی آسان‌تر برای بیمار
- مزایای سیستم مراقبت بهداشتی، ازجمله استفاده از منابع کمتر، ای سی یو کمتر و بستری کوتاه‌مدت در بیمارستان
عمل کم تهاجمی آندوسکوپی قاعده مغز چگونه انجام میشود؟
در این روش، فرد تحت بیهوشی قرار می‌گیرد و جراح آندوسکوپی (که در قطر حدود یک نخود است) را از طریق سوراخ بینی وارد می‌کند. این آندوسکوپ دارای یک دوربین قدرتمند در انتهای آن است که به جراح امکان می‌دهد به طور مستقیم به این منطقه نگاه کند. سپس جراح می‌تواند با استفاده از ابزارهای کوچکی که بین پرده‌های راست و چپ بینی قرار دارند، به دقت تومور را برداشت کند. وقتی تومور برداشته میشود، کف قاعده جمجمه ترمیم میشود و آندوسکوپ حذف میشود.
ملاحظات بعد از درمان آندوسکوپی
سؤالاتی که درباره بعد از عمل آندوسکوپی قاعده جمجمه مطرح می‌شوند عبارت‌اند از:
مدت‌زمان بستری در بیمارستان چقدر است؟
به‌طورمعمول بیماران تحت جراحی آندوسکوپی برای یک یا دو روز در بیمارستان بستری می‌شوند و پس‌ازآن مرخص می‌شوند.
آیا باید دارویی خاصی مصرف شود؟
داروهایی برای رفع درد و گاهی تهوع تجویز می‌شوند.
چه زمانی می‌توانم ورزش را از سر بگیرم؟
بیمارانی که تحت عمل جراحی ترانسفنوئید قرار می‌گیرند بعد از حدود دو هفته بعد از جراحی می‌توانند تمرینات سبک مانند شنا یا دویدن را ادامه دهند و تمرینات دیگر را حدود چهار هفته بعد از سر گیرند. بیماران معمولاً روز بعد از جراحی پیاده‌روی می‌کنند، اما ممکن است متوجه شوند که آن‌ها به‌آسانی خسته می‌شوند و اغلب نیاز به استراحت دارند. این طبیعی است.
معاینات بعد از عمل
بعد از جراحی، بیمار باید بسته به اختلالات مغزی درمان شده و همچنین بررسی شود که آیا علائم جدیدی مانند مشکلات بینایی پس از جراحی قاعده جمجمه ایجاد شده است یا خیر. به همین دلیل، بیمار باید چندین بار با جراح مغز و اعصاب و احتمالاً تخصص های دیگر مانند اندوکرینولوژیست، تخصصی در مغز و اعصاب و تخصصی در گوش و حلق و بینی ملاقات کند. در این جلسات، جراح مغز و اعصاب جزئیات پیشرفت بیمار را ارزیابی می‌کند. در صورت نیاز به اصلاح در درمان مغز، جراح مغز و اعصاب ممکن است تصویربرداری مغز یا انجام آزمایش‌های دیگر را توصیه کند. بیماران باید به شدت توصیه می‌شوند در تمامی جلسات پس از جراحی حضور داشته باشند تا بهبودی بهتر و نتایج درازمدت را به دست آورند. در طول فرآیند بهبودی، بیماران باید هرگونه علائم جدید یا تشدید شده را به پزشک خود اطلاع دهند، حتی اگر تغییرات به نظر کوچک به نظر می‌رسد.
آیا من نیاز به کاردرمانی یا فیزیوتراپی دارم؟
نیاز به کاردرمانی یا فیزیوتراپی عمدتاً بستگی به اختلالات مغزی درمان شده دارد. جراحی قاعده‌ی جمجمه معمولاً به توان‌بخشی یا فیزیوتراپی نیاز ندارد.
آیا به دلیل جراحی قاعده جمجمه، محدودیت‌های طولانی‌مدت برای بیمار وجود خواهد داشت؟
هرگونه محدودیت درازمدت بالقوه در درجه اول بستگی به اختلالات مغزی درمان شده دارد. جراحی قاعده جمجمه معمولاً به محدودیت‌های درازمدت منجر نمی‌شود.
جراحی آندوسکوپی تومور هیپوفیز توسط دکتر مرادی
“کپی فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است.”
