تومورهای مغزی ثانویه یکی از انواع تومورهای مغزی هستند که میتوانند از تومورهایی در قسمتهای مختلف بدن نشأت گرفتهباشند. یکی از این موارد متاستاز سرطان تخمدان به مغز است. این سرطان گاهی طی پیشروی خود، به سایر اندامهای بدن منتشرمیشود که یکی از آنها مغز است. توجه به علائمی مانند سر درد و تشنجهای گاه و بیگاه و در سطوح مختلف میتواند به بیمار برای تشخیص به هنگام و درمان تومور متاستاز شده به مغز کمککند.
مانند سایر تومورهای مغزی، برای درمان این تومورها نیز روشهای مختلفی از جمله جراحی، پرتودرمانی و شیمیدرمانی ممکن است پیشنهاد شود.
متاستاز سرطان تخمدان به مغز، قابل درمان است
نیمی از تمام زنان مبتلا به سرطان پیشرفته تخمدان که سرطان مغز را تشکیل میدهند دچار متاستاز تکی به مغز هستند. در مقایسه با کسانی که متاستاز چندگانه دارند، زنان دارای متاستاز تکی در مغز، میزان طول عمر خود را بهبود میبخشند.
بدونشک تشخیص به موقع تومور متاستازشده به مغز و درمان صحیح و مناسب آن توسط یک پزشک حاذق، تاثیر بهسزایی در نتیجهبخش بودن فرآیند درمان و معالجه بیمار خواهدداشت.
ارتباط با ما
[shortcode-variables slug=”alert”]دکتر مرادی، متخصص جراحی مغز و اعصاب، با مهارت و تجربهای که در زمینه تشخیص و درمان تومورهای مغزی دارد میتواند به شما برای تشخیص تومورهای ثانویه مغزی از جمله تومور تخمدان متاستازشده به مغز، کمککند. برای رزرو ملاقات با دکتر مرادی میتوانید با شماره تلفن [shortcode-variables slug=”number”] تماس حاصل فرمایید.[shortcode-variables slug=”alert1″]
درباره سرطان مغز بیشتر بدانید
سرطان به معنای رشد نامنظم و خارج از کنترل سلولهای بدن است. تقریباً هر قسمتی از بدن قادر به مبتلا شدن به سرطان و پخش آن به سایر نقاط بدن است.
سرطان تخمدان در تخمدانها آغاز میشود. تخمدانها غدد لنفاوی هستند که در جنس مونث (زنان) یافت میشوند. این غددها برای تولید تخمک به کار میروند و تخمکها از طریق لولههای فالوپی (رحم) به رحم منتقل میشوند. در داخل رحم، تخمکها لقاح میشوند و به جنین تبدیل میشوند. تخمدانها همچنین منبع اصلی تولید هورمونهای زنانه مانند استروژن و پروژسترون هستند. تخمدانها در هر دو طرف لگن در نزدیکی رحم قرار دارند.
تخمدانها از سه نوع سلول اصلی تشکیلشدهاند. هر کدام از این سه نوع سلول میتوانند باعث بهوجودآمدن تومورهای مختلفی شوند:
- تومورهای اپیتلیال نشئتگرفته از سلولهای پوشش سطح بیرونی تخمدان هستند. بیشتر تومورهای تخمدان از نوع تومورهای سلول اپیتلیال هستند.
- تومورهای سلول زایا تومورهایی هستند که در سلولهای تولیدمثل دیدهمیشوند.
- تومورهای استروما در سلولهای بافت ساختاری که متصلکنندهی تخمدان و تولیدکنندهی هورمونهای زنانه استروژن و پروژسترون هستند، شیوع پیدا میکنند.
البته بیشتر این تومورها خوشخیم یا غیرسرطانی هستند و هرگز از قسمت تخمدان فراتر نمیروند. تومورهای خوشخیم قابل درمان هستند و برای درما آنها می توان تخمدان و یا بخشی از آن که تومور در آن قراردارد را از بدن بیمار خارجکرد.
اما تومورهای بدخیم (سرطانی) یا تومورهای بدخیم خفیف موجود در تخمدان میتوانند با سایر قسمتهای بدن سرایت پیداکنند.
استیجینگ سرطان تخمدان
بعد از تشخیص سرطان تخمدان در یک زن، پزشکان تلاش میکنند بررسی کنند که آیا این بیماری به سایر اعضای بدن پخش شده است یا خیر. اگر سرطان به سایر مناطق بدن گسترش یافته باشد، نیاز به ارزیابی پیشرفت آن وجود دارد. این فرآیند تشخیص و ارزیابی به عنوان استیجینگ شناخته میشود. استیجینگ سرطان، مقیاسی است که میزان شدت سرطان در بدن را توصیف میکند. این فرآیند به پزشک کمک میکند تا جدیت سرطان را تعیین کرده و بهترین روش درمان را پیشنهاد دهد. وقتی پزشکان درباره نرخ بقایای زنده بحث میکنند، نیز از استیجینگ سرطان استفاده میکنند.
مراحل سرطان تخمدان از استیج ۱ تا استیج ۴ تقسیم میشوند. به طور کلی، هرچه استیج سرطان کمتر باشد، پیشرفت آن نیز کمتر است و هرچه استیج سرطان بیشتر باشد، نشانهای از پیشرفت بیشتر سرطان است. اگرچه سرطان در هر فرد منحصر به فرد خودش است، اما سرطانهایی که در یک استیج مشابه قرار دارند، به طور کلی روشهای درمانی مشابهی دارند.
یکی از اهداف جراحی سرطان تخمدان، نمونهبرداری بافت است تا بتوان مرحله پیشرفت سرطان را تشخیص داد. برای تعیین استیج سرطان، نمونههایی از بافتهای مختلف در لگن و شکم گرفته میشود و در آزمایشگاه مورد بررسی قرار میگیرند.
سرطان تخمدان چگونه به مغز متاستازمیکند؟
به نظرمیرسد که مکانیسمهایی که طی آن تومورهای اولیه متاستازهای مغز را تولیدمیکنند ناشی از انتشار خون از محلهای تومورهای اولیه یا ثانویه در ریه است. از آنجاییکه مغز دارای سیستم لنفاوی نیست لذا تمام تومورهای متاستاز به مغز از طریق جریان خون گسترش مییابند. خون شریانی قبل از وارد شدن به مغز از ریهها عبورمیکند و سلولهای توموری را در مویرگ ها فیلتر کرده و سپس به مغز آمبولیزه میشود.
در حال حاضر همه تلاشها بر درک این موضوع است که چگونه سرطان تخمدان گسترشمییابد. از آنجاییکه این بیماری نسبت به سایر سرطانها کمتر شناخته شده است از همینرو هنوز پاسخ قطعی برای چگونگی گسترش آن یافت نشدهاست و در میان محققان و پزشکان اختلاف نظرهایی وجوددارد. بسیاری از آنها معتقدند که این بیماری از طریق لنفها گسترشنمییابد بلکه شیوه گسترش آن از طریق سلولهای فروریخته در آسکیت که در داخل حفرههای شکمی است و سپس در مکانهای دیگر رشدمیکنند. هرچند شیوه گسترش این بیماری بدین ترتیب است اما احتمالا تنها راه گسترش آن نیست چراکه این بیماری در گرههای لنفاوی نیز یافت میشود.
۴ راه اساسی وجوددارد که متاستاز سرطان تخمدان در بهوسیله آنها اتفاقمیافتد.
- اولین شیوه گسترش سرطان تخمدان، ارتباط مستقیم با خود تومور است. تومور به ارگانهای مجاور مانند رحم، مثانه یا لولههای فالوپ حملهمیکند.
- سرطان تخمدان میتواند از طریق آنچه که به عنوان بذر شناخته میشود، گسترشیابد بدین معنا که سلولهای سرطانی در داخل حفره شکمی نفوذمیکنند. سپس این سلولها میتوانند به کبد، روده بزرگ یا معده متصل شده و شروع به رشدکنند. این فرایند پراکنده میتواند چندین ارگان کلیدی را آلودهکند.
- متاستاز سرطان تخمدان میتواند بخشی از تومور را از بین برده و به سیستم لنفاوی حملهکند. سپس مجموعهای از سلولهای سرطانی به اندامهای دور، مانند ریهها منتقلمیشوند چراکه در آنجا تومورهای جدید تشکیل و رشد میکنند.
- سلولهای سرطانی تخمدان میتوانند از طریق جریان خون به سایر نقاط بدن منتقلشده و در آنجا به انواع مختلف سرطان تبدیلشوند.
از دیرباز اعتقاد بر این است که این بیماری به مغز متاستاز نمیشود با این حال در سالهای اخیر زنانی که طولانیتر زندگی میکنند دچار متاستاز مغزی میشوند.
مهمترین علائمی که نشانمیدهند سرطان تخمدان بهمغز انتشار یافتهاست
نهتنها سرطان تخمدان بلکه هر نوع سرطان دیگری که به مغز متاستاز میکند علائمی را با خود به همراه میآورد که مشخصترین آنها عبارتند از:
سردردهای تشدیدشونده
سردردهای عادی میتوانند ناشی از هزاران علل باشند که لزوما همگی آنها خطرناک نیستند. شما نمیتوانید از طریق اسکن مغزی نسبت به هر سردردی واکنش و پاسخی بدهید، بنابراین سوال این است که چگونه میتوان تشخیص داد کدام سردرد بیمار مبتلا به سرطان را باید بسیار جدی گرفت؟
کلید تشخیص اینکه کدام سردرد خطرناک است در گرو دانستن این مسئله است که آیا سردرد فرد خارج از حالت طبیعی بوده و به یک نوع سردرد تشدیدشونده تبدیل شدهاست یا نه.
سردردهای تشدیدشونده همانند سردردهای عادی و یا میگرن نیستند که به آنها عادتکرده باشیم بلکه این نوع سردردها به مرور زمان تشدیدشده و تا روزها ادامهدارند. در صورتیکه سردرد شما رو به تشدید است و به مرور زمان و با استراحتکردن یا مصرف دارو از شدت آن کاستهنشود لازم است که حتما به پزشک مراجعهنمایید.
تشنج
هر نوع تشنجی را شامل میشود. هر نوع جمعشدن لب، منقبضشدن دستان، افتادن به کف زمین، مشکل در گفتار یا مشاهدهی هر چیز دیگری در بیمار مبتلا به سرطان که بعنوان علائم تشنج شناخته میشود مستلزم مراقبتپزشکی است.
ضعف
ضعف مشهود که ربطی به درد نداشتهباشد- در هر شدتی در بازو یا پا باید جدی گرفته شود.
آسیب واردشده به مغز ناشی از سرطان باعث درد در بازوها و پاها نمیشود بلکه سبب ایجاد ضعف در بازوها و پاها میشود. افراد در صورت دچار حمله قلبی به دکتر مراجعهمیکنند زیرا درد زیادی را متحملمیشوند. در صورتیکه فرد تومور مغزی داشتهباشد، ممکن است در قسمت پاها و یا بازوها احساس درد نداشتهباشد اما احتمالا پای چپ وی در برابر محرکها هیچ عکسالعملی از خود نشانندهد. در واقع این ضعف است که گریبانگیر شما شدهاست نه خستگی یا درد.
مشکلات مربوط به حفظ تعادل
بسیاری از سرطانهایی که در مغز گسترش مییابند در پشت مغز (مخچه) اتفاق میافتند که کنترل تعادل بدن را برعهدهدارد. این اتفاق میتواند بر روی کارهای ساده را تحتتاثیر قراردهد وی ممکن است بهظاهر زیاد جدی نباشند.
برای مثال، فرد سعیمیکند دستگیره در را در دست بگیرد اما نمیتواند دست خود را به سمت آن را ببرد زیرا تعادل کافی ندارد و یا میخواهد بایستد اما بلافاصله به زمین میافتد. مجددا ممکن است در این قضیه به وی صدمهای وارد نشود اما بایستی بروز هرگونه اختلال در تعادل را به اطلاع پزشک رساند.
تشخیص سرطان متاستاتیک مغز از تخمدان
گاهیاوقات ممکناست که فرد چندین آزمایش جهت تشخیص سرطان ثانویه مغز انجامدهد.پزشک بطور دقیق بیمار را معاینهمیکند. در حین معاینه، عکسالعملها، قدرت و حواس بازوها و پاهای بیمار مورد آزمایش قرارمیگیرد. همچنین شاید پزشک به کمک چراغها و لنزهای مخصوص چشم پزشکی چشمان بیمار را معاینهکند تا ببیند که آیا عصب پشت چشم بیمار ورمکرده است یا نه زیرا ورمکردن این عصب میتواند نشانی از فشار ناشی از تومور بر مغز باشد.
در این حالت از بیمار سیتیاسکن مغز یا اسکن MRI گرفتهمیشود. اگر در این اسکنها توموری یافتشود در اینصورت لازماست که بیمار بیوپسی شود.
سیتیاسکن مغز
سیتیاسکن شامل یکسری اشعه ایکس است که تصویر سه بعدی از مغز را تشکیلمیدهد. اسکن مغز تنها چند دقیقه طولمیکشد و کاملا بدون درد است.
ممکناست جهت شفافت بیشتر به بیمار ماده حاجب تزریقشود. ممکن است تزریق این ماده بهمدت چند دقیقه باعث گرمشدن تمام بدن بیمار شود. بخاطر داشتهباشید که در صورتی که به ید آلرژی دارید و یا آسم دارید حتما این موضوع را به دکتر اطلاعدهید زیرا ممکناست واکنش جدی بیشتری نسبت به تزریق داشتهباشید.
امآرآی از مغز
اسکن امآرآی به کمک مغناطیس تصویر دقیقی از مغز و سیستم عصبی مرکزی ایجادمیکند.
تزریق حاجب در قسمت رگ بازو صورتمیگیرد و معمولا باعث هیچگونه ناراحتی نمیشود. بدین تزریق حایل کنتراست گفتهمیشود و میتواند تصاویر اسکن را واضحتر نشاندهد.
در طول آزمایش امآرآی، فرد بهمدت 30 دقیقه درون یک سیلندر طولانی (لوله) درازمیکشد. این آزمایش بدون درد است اما شاید کمی ناراحتکننده باشد. بعضی از افراد در حین امآرآی احساس خستگی میکنند. البته این آزمایش پر سر وصدا نیز هست اما به بیمار هدفون یا گوشبند دادهمیشود.
بیوپسی
گاهی نمونهای از سلولهای تومور مغزی متاستازشده از سرطان تخمدان (بیوپسی) گرفتهمیشود و در زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرارمیگیرد. بیوپسی زمانی موثر واقعمیشود که تومور در ابتدا از مغز شروعشده و یا از جایی دیگر گسترش یافتهباشد. آزمایش بیوپسی شامل عمل جراحی میباشد. پزشک جراح در مورد ضروریبودن جراحی و اینکه عمل جراحی دقیقا شامل چه مواردی میشود با بیمار صحبت خواهدکرد. غالبا علائم و سایر نتایج آزمایش، اطلاعات کافی جهت برنامهریزی روند درمان به پزشک میدهد و نیازی به بیوپسی نیست.
درمان تومور متاستازشده از سرطان تخمدان
درمان تومور سبب کوچکشدن، کاهش روند رشد و یا کنترل علائم آن میشود. شیوهی درمانی بیمار به وضعیت سلامت جسمانی بیمار، اندازه و تعداد تومور مغزی، و نوع سرطان اولیه بستگیدارد. ممکناست روند درمان شامل استروئیدها، رادیوتراپی، جراحی، داروهای ضدسرطانی و ضدانعقاد شود.
جراحی
در برخی از موارد ممکناست از جراحی جهت درمان تومور مغزی ثانویه متاستازشده از تخمدان استفادهشود. از جراحی معمولا زمانی استفادهمیکنند که فرد دچار تومور ثانویه شده و فرد احساس سلامتی میکند مگر اینکه یکسری علائم بر اثر تومور بروز کند:
بیمار به جراح مغز و اعصاب ارجاع دادهمیشود تا معلومشود که آیا عمل جراحی برای وضعیت وی مناسب است یا نه. هدف جراحی حذف کامل و یا حدالمقدور تومور است. ممکن است پس از عمل جراحی، جهت درمان سایر سلولهای سرطانی باقیمانده و یا کاهش خطر عود تومور از پرتودرمانی نیز استفادهشود.
پزشکجراح روند عمل جراحی را برا ی بیمار توضیحمیدهد و بیمار را از عوارض و خطرات احتمالی آگاهمیسازد.
از آنجاییکه روند بهبودی مدت زمانی طولمیکشد لذا مراقبت از خود بسیار مهم است. در این زمینه لازم است که بهاندازه کافی استراحتکنید، تغذیه خوب داشتهباشید و از توصیههای پزشک و متخصص پیرویکنید.
استروئیدها
جهت کاهش ورم اطراف تومور مغز، پزشک داروهای استروئیدی تجویزمیکند. این داروها علائم ناشی از فشار تشدیدشده را کاهشداده و باعث بهبود وضعیت فرد میشوند. ممکناست مصرف داروها قبل و یا بعد از جراحی و در حین و یا بعد از رادیوتراپی تجویزشود. برای برخی از افراد، استروئیدها درمان اصلی این بیمار هستند.
مصرف استروئیدها باید دقیقا به همان صورتی باشد که پزشک توضیح دادهاست. هرگز استروئیدها را بصورت ناگهانی مصرفنکنید زیرا اینکار ممکناست سبب بیمار شدن فرد شود. بهمرور زمان پزشک میزان دارو را کاهشمیدهد.
رادیوتراپی
در رادیوتراپی از پرتوهای پرانرژی برای از بینبردن سلولهای سرطانی استفادهمیشود. از رادیوتراپی جهت کندکردن رشد تومور و کنترل علائم استفادهمیشود.
بهطور معمول رادیوتراپی در بخش رادیوتراپی بیمارستان بهصورت یکسری از جلسات روزانه انجاممیگیرد. ممکناست طول درمان شما از چند روز تا دو هفته متغییر باشد.
جهت اطمینان از موثربودن رادیوتراپی، باید آن را با دقت برنامهریزی کرد. در اولین مراجعه به بخش رادیوتراپی، از بیمار خواستهمیشود که سیتیاسکن بگیرد و یا در زیر دستگاهی به نام شبیهساز درازبکشد و از قسمت موردنظر عکسبرداریشود. تیم رادیوتراپی از این اسکن در برنامهریزی شیوهدرمانی استفادهمیکنند.
در ابتدای هر جلسه درمانی، فرد در همان وضعیت در زیر دستگاه پرتودرمانی قرارمیگیرد. روند درمان تنها چند دقیقه طولمیکشد. در این شیوه درمانی، فرد در اتاق تنها گذاشتهمیشود اما میتواند با مسئول رادیوگرافی که از اتاق بغلی وی را تماشا میکند، صحبتکند. هرچند پرتودرمانی بدون درد است اما بیمار باید بهمدت چندین دقیقه در درازبکشد.
پرتودرمانی استریوتاکتیک و رادیوسرجری
پرتودرمانی استریوتاکتیک نوع خاصی از پرتودرمانی است که گاهیاوقات برای درمان سرطان مغزی ثانویه مورد استفاده قرارمیگیرد. چندین پرتو تابش از زوایای مختلف با تومور همپوشانی دادهمیشود. پرتودرمانی استریوتاکتیک به تومور دوز بالا و به بافت سالم اطراف آن دوزهای بسیار پایینی میدهد تا بدین ترتیب به کاهش عوارض جانبی کمککند.
گاهیاوقات افرادی که دارای کمتر از چهار تومور مغزی کوچک هستند در یک جلسه درمانی تحت پرتودرمانی استریوتاکتیک با دوز بالا قرارمیگیرند. به این شیوه درمانی، رادیوسرجری اطلاق میشود که به عنوان درمان چاقو گاما نیز شناختهمیشود. رادیوسرجری استریوتاکتیک شامل عمل جراحی نمیشود.
پرتودرمانی استریوتاکتیک تنها در برخی از بیمارستانها در دسترس است و ممکن است مناسب حال همه افراد نباشد. پزشک میتواند هرنوع اطلاعاتی در اختیار بیمار قراردهد و درباره عوارض و خطرات احتمالی صحبتکند.
داروهای ضد سرطان
در درمان تومورهای ثانویه مغزی، بسته به نوع سرطان اولیه، به بیمار داروهای ضدسرطانی از قبیل موارد زیر دادهمیشود:
- داروهای شیمیدرمانی سلولهای شامل سلولهای سرطانی را نابودمیکنند.
- داروهای هدفمند (بیولوژیکی) درمانی که مانع رشد سلولهای سرطانی و زندهماندن میشود.
- داروهای هورمونی درمانی که باعث تغییر تاثیر هورمونها بر سلولهای سرطانی میشوند.
پزشک سرطان میتواند به بیمار در مورد انواع داروهایی که مناسب حال وی است اطلاعات بیشتری بدهد. پزشک در مورد عوارضجانبی داروها و همچنین نحوه مدیریت این عوارض توضیحاتی به بیمار میدهد.
ضد انعقاد
اگر تشنج دارید، ممکن است داروهای ضد انعقادی برای پیشگیری از آنها تجویز شود. عوارض جانبی به نوع مصرف دارو بستگی دارد.
کپی فقط با ذکر لینک و منبع بلامانع است.
