تلفن تماس: ۰۹۱۲۰۱۶۴۱۶۳
آدرس تهران: بزرگراه نیایش غرب، بعد از بلوار کبیری طامه، خیابان امام حسین، بیمارستان عرفان نیایش
۰۹۱۲۰۱۶۴۱۶۳آدرس: قزوین، ابتدای فردوسی جنوبی، نبش کوچه جانباز، ساختمان جهاد دانشگاهی، طبقه دوم
فتق دیسک مشکل شایعی است که افراد بسیاری آن را در مرحلهای از زندگی خود تجربه میکنند، بدون آن که تا زمان بروز علائم محسوس و مداوم متوجه آن بشوند. درمان دیسک کمر با توجه به شدت آن و با استفاده از روشهایی چون طب فیزیکی، درمان دارویی، تزریق موضعی کورتیزون (تزریق اپیدورال) و عمل جراحی انجام میشود. افزایش آگاهی درباره پارگی فتق دیسک نخستین گام برای یافتن درمانی مناسب و تسکین درد است.
پارگی فتق دیسک عموماً در دیسک قرار گرفته بین مهرههای چهارم و پنجم کمری در پایین کمر مشاهده میشود. این ناحیه به طور مداوم، به ویژه هنگام ایستادن یا نشستن در معرض تحمل وزن بالاتنه قرار دارد. به علاوه پایین کمر نقش فعالی در انجام حرکتهای روزمره دارد، برای مثال چرخاندن بالاتنه به پهلو و خم کردن و کشش پشت بدن در زمان خم شدن یا بلند کردن اشیاء نیاز به عملکرد صحیح بالاتنه دارد.
اگر از درد کمر رنج میبرید و با درمانهای خانگی جوابی نگرفتهاید توصیه میشود حتماَ به پزشک مراجعه نمایید تا در صورت وجود پارگی دیسک، درمان را هر چه زودتر شروع کرده و از بروز عوارض بعدی جلوگیری نمایید. طبیعی است که هر چه زودتر درمان را شروع کنید، با روشهای سادهتر نتایج بهتری دریافت مینمایید. دکتر مرادی، متخصص جراحی مغز و اعصاب، آماده پاسخ گویی به تمام سوالات شما در این باره است. برای رزرو وقت ملاقات میتوانید با شمارههای 02833235232 - 09192810165 تماس حاصل فرمایید.
دیسکهای بین مهرهای از دو قسمت تشکیل شدهاند قسمت محیطی آن، آنولوس( Annulus) نام دارد که شامل چندین لایه فیبری محکم میباشد و در مرکز آن ماده ژلاتینی و بالشتکی مانند نوکلئوس (nucleus) قرار گرفته است .ماده غالب در نوکلئوس آب میباشد که با افزایش سن میزان آب دیسک کاهش یافته و تغییرات دژنراتیو ایجاد می ردد. علاوه بر آن آنولوس نیز ضعیف میگردد و فرد را مستعد پارگی و خروج ماده نوکلئوس مینماید که به این پدیده هرنی دیسک (herniated disc یا همان پارگی فتق دیسک) گویند. به دنبال پارگی دیسک ریشه عصبی مجاور آن تحت فشار قرار گرفته و بر اساس ریشه درگیر در هر سطح از ستون مهره درد انتشاری در مسیر عصب دهی همان ریشه ایجاد میگردد. سن شایع پارگی دیسک 35 تا 50 سال میباشد.
تغییرات ساختاری دیسک سالم باعث بروز بیماری دیسک کمر میشود. ناراحتی دیسک عموماً پیآمد بالا رفتن سن و تحلیل رفتن تدریجی داخل دیسک است. آسیب دیدگی شدید نیز گاهی اوقات منجر به پارگی فتق دیسک میشود، به علاوه آسیب دیدگی مشکل قبلی دیسک را تشدید میکند.
علائم فتق دیسک به سطح دقیق پارگی دیسک بین مهرهای در ستون فقرات و تحریک شدن یا نشدن بافت عصبی بستگی دارد. فتق دیسک گاهی با هیچ گونه علائمی همراه نیست، اما گاهی به درد موضعی در سطح مهرههای درگیر دامن میزند. اگر فتق دیسک به اندازه کافی بزرگ باشد، بافت دیسک به عصبهای نخاعی مجاوری که در سطح برجستگی دیسک از ستون فقرات خارج میشود، فشار میآورد. در نتیجه دردی انفجاری در حوزه عصب مربوطه شروع میشود که معمولاً در یک سمت بدن حس میشود و اصطلاحاً درد ارجاعی گفته میشود. برای مثال پارگی دیسک بین مهرههای چهارم و پنجم پایین کمر باعث بروز دردی انفجاری در پایین باسن میشود که رو به پایین تا ران و پایین پا منتشر میشود. این عارضه غالباً با بیحسی، ضعف و گزگز پا همراه است. درد عموماً هنگام ایستادن، تشدید و هنگام دراز کشیدن، آرام میشود. این نوع ناراحتی دیسک اصطلاحاً تحت فشار قرار گرفتن عصب نیز گفته میشود. اگر فتق دیسک مربوط به مهرههای گردنی باشد، درد در یک بازو شعلهور میشود و پارگی فتق دیسک گردن با گرفتگی و سفتی عضلات گردن نیز همراه است. اما اگر فتق دیسک بسیار بزرگ باشد، برجستگی دیسک به عصبهای نخاعی هر دو سمت بدن فشار میآورد، در نتیجه درد شدیدی رو به پایین در یک یا هر دو پا منتشر میشود. همچنین بیمار از ضعف عضلانی پایین تنه و حتی بیاختیاری ادرار و مدفوع رنج میبرد. این عارضه اصطلاحاً سندرم کودا اکوینا گفته میشود.
عواملی هستند که احتمال ابتلای افراد را به این بیماری بیشتر می کنند که عبارت اند از:
عواملی مانند سیگار، فعالیتهای شدید، رانندگی و نشستن طولانی مدت در ایجاد پارگی دیسک موثر میباشند ولی اصلیترین عامل در پارگی دیسک نقص ژنتیکی محتوای دیسک میباشد به این معنی که ساختار دیسک به صورت ژنتیکی ضعیف بوده و به دنبال فعالیت غیرعادی پاره میگردد در صورتیکه در یک فرد سالم با همان میزان فعالیت دیسک پاره نخواهد شد. غالب بیماران مبتلا به پارگی دیسک سابقه خانوادگی مثبت دارند ،علاوه بر آن بسیاری از آنها به طور خودبخود و بدون هیچگونه فعالیتی دچار پارگی دیسک میگردند که همه این موارد تایید کننده نقص ژنتیک به عنوان علت اصلی در پارگی دیسک بین مهرهای میباشد.
بیماری دیسک کمر با درد پا و کمر همراه است و شدت درد به حدی است که روند زندگی روزمره بیمار را مختل میکند. پارگی دیسک کمر باعث ضعف یا بیحسی پا میشود و روده و مثانه را از کنترل بیمار خارج میکند.
چنانچه بیمار علائم فوق را داشته باشد، پزشک احتمال وجود مشکل پارگی فتق دیسک را میدهد. واکنشهای غیرعادی حین معاینه عصبی مشخص میشود. بالا بردن پا به صورت صاف در حالت خوابیده یا نشسته غالباً باعث شروع درد میشود و پزشک نیز این تست را برای تشخیص مشکل دیسک کمر انجام میدهد. همچنین بیمار از حسهایی غیرعادی در پا یا پایین پا شکایت دارد. آزمایشهای خون مختلفی برای بررسی وجود نشانههای التهاب یا عفونت انجام میشود. رادیوگرافی معمولی فرسایش و ساییدگی (دژنراسیون) ستون فقرات را نشان میدهد، اما وضعیت دیسک را مشخص نمیکند. برای تشخیص پارگی فتق دیسک باید اسکن MRI یا سی تی اسکن انجام شود. گاهی اوقات سی تی میلوگرافی برای بررسی دقیقتر آسیبی که پارگی دیسک به ساختارهای اطراف وارد کرده است، انجام میشود. میلوگرافی نوعی توموگرافی رایانهای (CT) است که پس از تزریق ماده حاجب رنگی در کانال نخاعی انجام میشود تا بهتر بتوان دیسکهای ناحیههای خاص را دید. نوار عصب و عضله (لکترومیوگرافی یا EMG) نیز به این منظور گرفته میشود تا مشخص شود که فتق دیسک دقیقاً باعث تحریک کدام عصب شده است.
برای درمان پارگی دیسک، روشهای مختلفی مورد استفاده قرار میگیرند که میتوان آنها را در دو گروه درمانهای غیر جراحی و درمان با جراحی طبقه بندی کرد. این روشها عبارتند از:
موثرترین درمان در فاز حاد استراحت نسبی به مدت 48 تا 72 ساعت میباشد لازم به ذکر است که استراحت طولانیتر باعث ضعف عضلانی شده و روند درد را تشدید مینماید بهترین وضعیت برای زمان استراحت این است که فرد بیمار به سمت عقب خم باشد.
در صورت ادامه درد تزیق اپیدورال میتواند موثر باشد ولی اثر کوتاه مدت دارد این روش را میتوان تا سه نوبت طی یکسال انجام داد. در تعدادی از بیماران به دنبال پارگی دیسک، فشار عصبی واضحی وجود ندارد ولی بیمار از درد شکایت دارد در این افراد ریشه عصبی به محتوای شیمیایی داخل دیسک واکنش حساسیتی نشان داده و باعث درد میگردد لذا با مسکن یا تزریق استرویید در فضای اپی دورال درد بهبود مییابد.
چنانچه به تازگی دچار علائم دیسک کمر شدهاید، ورزش کردن توصیه نمیشود. از طرفی تقویت عضلات کمر و پشت بدن و عضلات شکم برای پیشگیری و درمان ناراحتیهای مزمن کمر بسیار مهم است. سودمندی ورزشهایی مانند پیادهروی، طب فیزیکی و یوگا در تسکین درد مزمن کمر به اثبات رسیده است. تمرینهای کششی ساده برای رفع علائم دیسک کمر بسیار مفید است. البته تمرینهای کششی باید به آهستگی و با احتیاط شروع شود. خم شدن به پشت یکی از تمرینهای کششی ساده و متداول کمر است.
درد یکی از شکایتهای رایج بیماران دچار پارگی دیسک کمر است. بسیاری از بیماران دچار درد غیرقابل تحملی میشوند که آنان را وادار به مصرف مسکنهای مخدر میکند. طب سوزنی فرایند تولید مسکنهای طبیعی بدن را برمیانگیزد و کانالهای چی (chi) را باز میکند، در نتیجه فرایند طبیعی التیامبخشی دیسکهای آسیب دیده و عصبهای تحریک شده در امتداد ستون فقرات شروع میشود.
استفاده از کمپرس گرم و سرد نیز یکی از روشهای مناسب برای کاهش درد دیسک کمر در افراد است.
استفاده از گیاهان طبیعی برای مثال بید سفید، فلفل هندی و زردچوبه، برای تسکین و رفع درد دیسک کمر میتوانند مؤثر باشند. البته بهتر است قبل از مصرف با پزشک مشورت شود.
جراحی یکی از درمانهای سخت به حساب میآید و پزشک در صورتی از این روش برای درمان دیسک کمر استفاده میکند که بیمار شرایط زیر را داشته باشد:
میزان موفقیت عمل جراحی در بهبود بیمار 84 درصد میباشد لذا این تصور که بیماران پس از عمل جراحی بهبود نمییابند اشتباه است و علت عدم بهبودی پس از عمل اغلب به دلیل مراجعه دیر هنگام بیمار برای عمل جراحی میباشند به این دلیل که با طولانی شدن زمان درد و علائم دو مشکل ایجاد میگردد، اول حساس شدن مرکزی در مغز که تحت عنوان درد مزمن گفته میشود و درمان این عارضه بسیار دشوار است دوم، با طولانی شدن علائم، محتوای دیسک به ریشه عصبی چسبندگی پیدا کرده و جدا سازی آنها از هم باعث ایجاد عارضه بعد از عمل خواهد شد.
تا 90 درصد از بیماران با درمانهای فوق بهبود پیدا میکنند ولی باید خاطرنشان کرد که پس از بهبودی درمان تمام نشده و این بیماران باید ورزشهای تقویت عضلات کمر و آب درمانی با هدف تقویت عضلات را انجام دهند.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره ورزشهای مناسب در بیماران مبتلا به پارگی (فتق) دیسک کمر اینجا کلیک کنید.
اگر میخواهید دچار ناراحتی دیسک کمر نشوید، وزن بدن را در حد سالم نگه دارید، مرتب ورزش کنید و در طول روز به وضعیت بدن توجه کنید.
مصاحبه دکتر مرادی با خبرگزاری تسنیم
مصاحبه دکتر مرادی با خبرگزاری شفاف
مصاحبه دکتر مرادی با خبرگزاری میزان
مصاحبه دکتر مرادی با خبرگزاری تی نیوز
مصاحبه دکتر مرادی با خبرگزاری خبربان
مصاحبه دکتر مرادی با خبرگزاری ایسکانیوز
مصاحبه دکتر مرادی با خبرگزاری خبرفارسی